Μπορεί, φευ, στις ημέρες μας η έννοια της επισημότητας να έχει χαθεί και το να φοράει κάποιος φόρμα και αθλητικά παπούτσια στο γραφείο ή στο εστιατόριο να περνά απαρατήρητο, αυτό όμως δε σημαίνει ότι ένας άνδρας που αγαπά την κλασική ένδυση δε θα πρέπει να γνωρίζει τα επίπεδα της επισημότητας, όπως και τα ειδοποιά χαρακτηριστικά εκάστου επιπέδου.
Καθώς πολλοί αναγνώστες μας προέτρεψαν να καταθέσουμε τις προτάσεις του κλασικού στιλ σχετικά με την casual ένδυση, θα πρέπει πρώτα να ορίσουμε τι είναι casual και πώς αυτό διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα επίπεδα επισημότητας. Πριν γίνει αυτό όμως είναι αναγκαία μια ιστορική αναφορά στο ζήτημα. Όπως καθετί που σχετίζεται με το κλασικό στυλ, ο πρώτος διαχωρισμός στα επίπεδα επισημότητας της ανδρικής ένδυσης έγινε στη Βρετανία. Συγκεκριμένα, στα εξοχικά αρχοντικά των βρετανών αριστοκρατών με το πολυάριθμο υπηρετικό προσωπικό. Εκεί, οι αργόσχολοι ευγενείς απεκδύονταν τα ρούχα που φορούσαν μέσα στην εβδομάδα στο Λονδίνο και τις υπόλοιπες μεγαλουπόλεις της Γηραιάς Αλβιώνος και φορούσαν τα βαριά τους τουίντ σακάκια ώστε να ασχοληθούν με τα σπορ. Μη φανταστείτε ότι έκαναν και crossfit! Τα σπορ ήταν η σκοποβολή, το κυνήγι και το ψάρεμα.
Το απόγευμα ο μπάτλερ τους βοηθούσε να βγάλουν τις λασπωμένες μπότες τους και να φορέσουν επίσημο ένδυμα ώστε να καθίσουν στο τραπέζι του δείπνου. Υπάρχει μια σκηνή στην ενδιαφέρουσα τηλεοπτική σειρά The English Game, στην οποία ένας εκ των πρωταγωνιστών επιστρέφει σπίτι μετά από την εργασία του για να του ανακοινώσει ο μπάτλερ ότι η σύζυγός του απουσιάζει και ότι δε θα φάνε μαζί το βράδυ. Απτόητος, παραγγέλνει στον μπάτλερ να του σερβίρει το δείπνο στη βιβλιοθήκη, όπου τρώει ολομόναχος φορώντας ένα αψεγάδιαστο σύνολο white tie!
Από αυτά τα δείπνα και τους χορούς που διοργανώνονταν στα βρετανικά estates γεννήθηκαν οι τρεις πιο επίσημες ανδρικές ενδυμασίες. Από το κυνήγι και το ψάρεμα η casual ένδυση. Από τους χώρους εργασίας το lounge suit, δηλαδή το κοστούμι όπως το ξέρουμε σήμερα.
Όλες αυτές οι κατηγορίες ένδυσης είχαν αυστηρό πρωτόκολλο και συγκεκριμένες λεπτομέρειες, ειδικά σχεδιασμένες κατά κάποιον τρόπο ώστε αυτός που δεν τις γνωρίζει να ξεχωρίζει σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Αλίμονο στον αδαή που θα παρευρισκόταν σε δείπνο με dress code αυστηρά white tie, φορώντας μαύρο αντί λευκό παπιγιόν ή με ένα αντί για δύο μεταξένια σιρίτια στο παντελόνι του. Η στάμπα του άξεστου θα τον συνόδευε για το υπόλοιπο της ζωής του.
Στη σημερινή εποχή, ο βαθμός επισημότητας στο σύνολο της ανδρικής ένδυσης έχει πέσει σε... απογοητευτικό επίπεδο. Ό,τι ήταν κάποτε φτιαγμένο αποκλειστικά για την ύπαιθρο και τα σπορ, σήμερα όχι μόνο το φοράς στο γραφείο αλλά είσαι και ο πιο καλοντυμένος της εταιρείας. Ενδύματα και υποδήματα που κάποτε προορίζονταν να φοριούνται αποκλειστικά εντός του γυμναστηρίου, σήμερα βλέπεις άντρες να τα επιδεικνύουν ανερυθρίαστα μέσα στην άγνοιά τους, ακόμη και σε επίσημες θεατρικές πρεμιέρες. Αλλά είπαμε, φευ...
Όπως και να έχει, το Μονόπετο θα αποπειραθεί να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, ξεκινώντας με τον ορισμό κάθε επιπέδου, ώστε να ακολουθήσουν αναλυτικά κείμενα για κάθε επιμέρους κατηγορία στο μέλλον. Ξεκινάμε από το ελάχιστο επίπεδο επισημότητας και ανεβαίνουμε στο πιο επίσημο.
Sport/athleisure
Φόρμες, αθλητικά παπούτσια, t-shirt, φούτερ με κουκούλες ή άνευ, αντιανεμικά μπουφάν, κολάν (υπάρχουν και αντρικά), φανέλες ποδοσφαιρικών ομάδων και φυσικά αυτές οι παναπαίσιες κοντές, λευκές, βαμβακερές κάλτσες συνθέτουν το σύμπαν της κατηγορίας sport που πλέον έχει μετονομαστεί σε athleisure, μια σύντμηση των λέξεων athletic (αθλητικός) και leisure (ελεύθερος χρόνος). Αγνό δημιούργημα της βιομηχανίας της γρήγορης μόδας, το athleisure στηρίζεται αφενός στον πολυεστέρα όσον αφορά την κατασκευή του, αφετέρου στους αστέρες του αθλητισμού και της pop όσον αφορά τη διαφήμισή του. Με αυτόν τον τρόπο «περνάει» στα νεανικά κοινά και κατόπιν σε πιο ηλικιωμένα που επιζητούν μάταια τη νεότητα.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό στον παλιό αναγνώστη του Μονόπετου, αυτού του είδους η κατηγορία ένδυσης ανήκει καθαρά στο γυμναστήριο, στον στίβο, στο γήπεδο και ενδεχομένως εντός της οικίας μας. Και ο γράφων με φόρμες πλένει τα πιάτα. Μέχρι εκεί όμως. Ένας άντρας που σέβεται τον εαυτό του και τους γύρω του δε διανοείται να πάει να πιει καφέ φορώντας φόρμες, πόσο μάλλον σε μια επαγγελματική συνάντηση ή μια κοινωνική εκδήλωση. Ειρήσθω εν παρόδω, όταν ο γράφων πήγαινε Λύκειο, πολλοί ήταν αυτοί που επέλεγαν να πάρουν απουσία στο μάθημα της γυμναστικής παρά να φορέσουν φόρμα. Πλέον, οι έφηβοι πράττουν ακριβώς το αντίθετο: φορούν συνεχώς φόρμες. Μάλιστα προτιμούν αυτές που έχουν λάστιχο στο τέλος του μπατζακιού, αφήνοντας τους αστραγάλους εκτεθειμένους, αφού τις περισσότερες φορές συνοδεύουν τα αθλητικά τους υποδήματα με πολύ κοντές βαμβακερές κάλτσες -σοσόνια τις έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου. Αλλάζουν οι καιροί...
Casual
Ένα παντελόνι τζιν, ένα ζευγάρι μποτάκια, ένα μπλουζάκι henley και ένα δερμάτινο τζάκετ μοτοσυκλέτας είναι κατά την ταπεινή μας άποψη ο ορισμός του casual. Το τζιν μπορεί να αντικατασταθεί από ένα παντελόνι chino, τα μποτάκια από ένα ζευγάρι sneakers, το henley από ένα polo και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, αλλά καλοκαιρινό. To casual το σωστό, το πρόστυχο, το κομψό, θέλει πάνω απ’ όλα απλότητα και ίσως λίγη ροκ διάθεση. Το casual δεν είναι για το γραφείο, ούτε για το καλό εστιατόριο. Το casual είναι για μπύρες με τους κολλητούς. Για μια εκδρομή στη Μάνη, για τσίπουρα στα Γιάννενα. Το denim είναι το ύφασμα που χαρακτηρίζει το casual. Σε παντελόνι, σε τζάκετ ή σε πουκάμισο το denim μπορεί να μετατρέψει σχεδόν οποιαδήποτε εμφάνιση σε casual. Όταν μάλιστα συνδυάζεται με δέρμα, η επιτυχία είναι δεδομένη.
Η εικόνα του Marlon Brando στον «Ατίθασο», με τις εργατικές μπότες, το τζιν παντελόνι και το δερμάτινο Perfecto έχει κάνει πολλές γυναίκες να χάσουν τον ύπνο τους και πολλούς άντρες να θέλουν να του μοιάσουν. Η πρότασή μας σε όσους θέλουν να επεκτείνουν την casual γκαρνταρόμπα τους είναι να επενδύσουν σε κλασικά μποτάκια και δερμάτινα jackets. Ιδανικά, ένα σετ μποτάκια-jacket σε μαύρο χρώμα και άλλο ένα σε σκούρο καφέ, το οποίο μπορεί να είναι και σε suede δέρμα. Εναλλακτικά, εμβληματικό είναι και το Harrington G9 jacket της Baracuta, το οποίο έκαναν διάσημο ο Steve McQueen και ο James Dean φορώντας το στην ταινία «Επαναστάτης χωρίς αιτία».
Smart casual
Ανεβαίνουμε βαθμίδα επισημότητας και εισερχόμαστε σιγά – σιγά σε άλλα επίπεδα κομψότητας. Το smart casual είναι για τον άντρα που έχει αρχίσει να ωριμάζει και να εξελίσσεται ενδυματικά. Πλέον, τα «ορφανά» sport coats, τα κοτλέ παντελόνια, τα button-down πουκάμισα και τα κλασικά ανδρικά υποδήματα έρχονται στο κέντρο της σκηνής. Μαζί τους, σε υποστηρικτικό ρόλο, οι πλεκτές ζακέτες, τα κασμιρένια πουλόβερ και τα βαμβακερά ζιβάγκο. Ένα κλασικό smart casual σύνολο μπορεί να αποτελείται π.χ. από ένα ζευγάρι suede chukka boots, ένα βαμβακερό παντελόνι chino, ένα λεπτό ζιβάγκο και ένα κοτλέ σακάκι. Απλό, διακριτικό και την ίδια στιγμή αδιαμφισβήτητα κομψό.
Το smart casual είναι ιδανικό τόσο για χαλαρά σαββατοκύριακα όσο και για γραφεία που δεν έχουν επίσημο dress code. Ενδείκνυται τόσο για νεαρότερους σε ηλικία άντρες που θέλουν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον κόσμο της κλασικής ανδρικής ένδυσης όσο και για τους πιο έμπειρους. Τα ειδοποιά χαρακτηριστικά του smart casual είναι η υφή και το μοτίβο. Όσο πιο έντονο το μοτίβο τόσο πιο casual το ρούχο. Μια πλεχτή γραβάτα, είναι ασύγκριτα πιο casual από μια Ancient Madder, καθώς διαθέτει πλουσιότερη υφή. Το ίδιο ισχύει και για τα υποδήματα: όσο περισσότερο το broguing τόσο πιο casual, όσο λιγοστεύει τόσο πιο επίσημο. To smart casual αγαπά τα τουίντ σακάκια, τα φανελένια παντελόνια, τα suede δέρματα και τα μάλλινα μαντιλάκια τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι αφιερώνεται στα λινά και τα εκλεκτά βαμβακερά υφάσματα, σε ανοιχτά μεν αλλά πάντα διακριτικά χρώματα.
Business casual
Ώρα για δουλειά. Αν και οι περισσότερες εταιρείες στις ημέρες μας δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικές όσον αφορά το dress code στα γραφεία τους, αυτό δε σημαίνει ότι έχουν καταλυθεί τα πάντα. Οι περισσότερες ζητούν από τους εργαζόμενούς τους να κρατούν ένα κάποιο επίπεδο ευπρέπειας. Ακόμη θυμάμαι τον δάσκαλό μου, παλαιό τυπογράφο και επί δεκαετίες σύμβουλο έκδοσης της «Καθημερινής» Νίκο Ναούμη, να ωρύεται κάθε φορά που τολμούσε κάποιος να έρθει στη δουλειά με βερμούδα. Τον έστελνε σπίτι του να αλλάξει χωρίς δεύτερη κουβέντα. Όπως και να έχει, κάθε εταιρεία έχει τους δικούς της κανόνες. Μερικές νεοφυείς μάλιστα, απλά δεν έχουν κανόνες. Πας στο γραφείο με τη σαγιονάρα.
Η σοφή επιλογή για κάποιον που πιάνει για πρώτη φορά δουλειά ή αλλάζει εταιρεία, είναι να παρατηρήσει τους συναδέλφους του. Να δει τι φοράνε και να προσπαθήσει να μπει στο «κλίμα». Έτσι κι αλλιώς καλό είναι στην αρχή να κρατιούνται χαμηλοί τόνοι. Η διακριτικότητα είναι αρετή. Το τρίπτυχο: παντελόνι, πουκάμισο, σπορ σακάκι είναι πάντα μια ασφαλής επιλογή για κάθε ηλικία. Για τους νεότερους που δε διαθέτουν ακόμη μια κλασική γκαρνταρόμπα, αλλά και για πιο ώριμους που άλλαξαν εργασιακό περιβάλλον έχουμε γράψει αναλυτικό κείμενο με προτάσεις εδώ. Ενδεικτικά αναφέρω ότι με δυο ζευγάρια παπούτσια, τρία παντελόνια, πέντε πουκάμισα και δύο σακάκια μπορούν να επιτευχθούν 2x3x5x2=60 διαφορετικοί συνδυασμοί.
Business
Περνάμε πλέον τις πύλες του πάλαι ποτέ βασιλείου του κοστουμιού. Μέχρι και μερικές δεκαετίες πριν, το κοστούμι (δηλαδή σακάκι και παντελόνι από το ίδιο τόπι ύφασμα) ήταν το μόνο αποδεκτό ένδυμα για όσους εργάζονταν σε γραφεία. Σήμερα, μόνο οι νομικοί, τα στελέχη επιχειρήσεων και οι... παρουσιαστές ειδήσεων είναι αναγκασμένοι από την εργοδοσία να φορούν κοστούμι. Το κοστούμι έχει αναχθεί πια στο ύψιστο ένδυμα που θα φορέσει ένας άντρας. Ένα σκούρο μπλε ή γκρι κοστούμι που κάποτε ήταν για καθημερινή πρωινή χρήση, σήμερα φοριέται άνετα σε επίσημα βραδινά δείπνα, δεξιώσεις, πρεμιέρες και ούτω καθεξής. Στο business dress code ισχύουν τα αντίθετα από το smart casual. Εδώ, κυριαρχούν τα μονόχρωμα κοστούμια, τα λευκά και τα σιέλ πουκάμισα, οι μεταξένιες γραβάτες και τα λιτά υποδήματα άνευ broguing.
Ο Michael Douglas ως αδυσώπητος χρηματιστής Gordon Gekko. Το pin stripe είναι το μοναδικό μοτίβο που «ανέχεται» το κλασικό business dress code
Εάν είστε άντρας που γενικά δε φορά κοστούμια και χρειάζεστε μόνο ένα για γάμους, κηδείες, κλπ, τότε αυτό πρέπει να είναι business. Απλό, μονόχρωμο, σοβαρό. Σχετικά με τα υποδήματα, παλιότερα ο κανόνας ήταν “no brown in town”: το κλασικό business παπούτσι ήταν το μαύρο cap toe oxford, το οποίο μέχρι και τώρα αποτελεί μια εξαιρετικά ασφαλή επιλογή. Φυσικά, αυτοί οι κανόνες ανήκουν στο παρελθόν και το να φορέσει κάποιος καφέ υποδήματα στο γραφείο δε συνιστά ιεροσυλία. Το αντίθετο, στις μέρες μας τα καφέ υποδήματα που κάποτε ήταν μόνο για βόλτες στην εξοχή, έχουν πάρει την εκδίκησή τους και θεωρούνται από τους δανδήδες τα μόνα αποδεκτά για κάθε χρώμα κοστουμιού -πλην του μαύρου φυσικά. Οι Ιταλοί δε φορούν ποτέ μαύρα παπούτσια. Τα θεωρούν βαρετά, καθώς το μαύρο έχει ουσιαστικά μόνο μία απόχρωση, ενώ το καφέ εκατοντάδες.
Semi formal
Από εδώ και πέρα αρχίζουν τα δύσκολα, αρχίζουν οι λεπτομερείς κανόνες και η αυστηρή πειθαρχεία. Όπως τονίσαμε και στον πρόλογο, οι πάμπλουτοι βρετανοί αριστοκράτες εμπνεύστηκαν αυτά τα πρωτόκολλα επισημότητας και ο υπόλοιπος κόσμος τους ακολούθησε αναφανδόν. Συγκεκριμένα, την ημιεπίσημη βραδινή ανδρική ένδυση τη δημιούργησε ένας Βρετανός, ο οποίος δεν ήταν απλά αριστοκράτης, ήταν και βασιλιάς: ο Edward VII.
Όταν ήταν νεαρός και ατίθασος, ο βρετανός διάδοχος του θρόνου έκανε την επανάστασή του -η οποία ήταν κυρίως ενδυματική για να μην παρεξηγούμαστε- και αποφάσισε ότι δεν αντέχει να φορά κάθε βράδυ την επίσημη βραδινή ένδυση, που τότε ήταν το white tie. Μίλησε με τον ράφτη του και από κοινού δημιούργησαν, με βάση το smoking jacket, ένα νέο σακάκι με λαμπερό μετάξι στα πέτα, το οποίο συνδύαζε με μαύρο παπιγιόν και λευκό πουκάμισο με κλασικό γιακά, αντί του wing tip που απαιτεί το white tie. Έτσι λοιπόν, γεννήθηκε το black tie. Αναλυτικό οδηγό για το τι περιλαμβάνει το συγκεκριμένο dress code έχουμε ήδη γράψει και μπορείτε να τον βρείτε εδώ. Πάντως, μην ανησυχείτε κύριοι, black tie θα φορέσετε μόνο αν σας έρθει πρόσκληση για εκδήλωση στην οποία αυτό θα αναφέρεται ρητά στο dress code. Σε αυτή την περίπτωση, εάν θέλετε να αποφύγετε τα έξοδα, φορέστε απλά το καλό σας business κοστούμι, λευκό πουκάμισο, σκούρα γραβάτα, λευκό μαντηλάκι, και θα είστε αξιοπρεπέστατοι.
Formal
Πρώτα από όλα ένα μεγάλο μπράβο σε όσους αναγνώστες έφτασαν μέχρι εδώ. Σας ανακοινώνω ότι έχετε ήδη διαβάσει 2.000 λέξεις. Σηκώνω λοιπόν προς τιμήν σας ένα ποτήρι σαμπάνια και σας καλωσορίζω στην επίσημη δεξίωση του monopeto.gr Η επίσημη ανδρική ένδυση χωρίζεται στην πρωινή και τη βραδινή. Για την πρωινή μπορείτε να διαβάσετε το κείμενό μας «Θα ντυθώ γαμπρός», στο οποίο έχουμε αναλυτικό οδηγό.
Για τη βραδινή θα πρέπει να περιμένετε νέο αναλυτικό κείμενο, καθώς τα στοιχεία που συνθέτουν μια εμφάνιση white tie είναι πολύ συγκεκριμένα και δε χωρούν λάθη. Για την ώρα, θα αρκεστούμε να σημειώσουμε ότι κατά πάσα πιθανότητα δε θα χρειαστεί ποτέ να φορέσετε white tie, εκτός αν βραβευτείτε με Nobel ή είστε μουσικός συμφωνικής ορχήστρας. Θα αναφέρουμε μόνο αυτό εν είδει κατακλείδας: υπήρξε μια εποχή που όλοι οι άντρες φορούσαν τα ίδια ρούχα για να επιτρέπουν στις γυναίκες να λάμπουν.
Διαδώστε!