Ιπτάμενοι και gentlemen, η ιστορία του bomber jacket Δημοσιεύτηκε σε: Ενδύματα

Ο άνθρωπος δεν πετάει. Για να καταφέρει να κατακτήσει τους αιθέρες έπρεπε να περάσουν χιλιάδες χρόνια εξέλιξης και τεχνολογικών κατακτήσεων. Όταν τα κατάφερε, διαπίστωσε ότι κάνει πολύ κρύο εκεί ψηλά και κάπως έπρεπε να το αντιμετωπίσει.

Μην ξεχνάτε ότι τα πρώτα αεροσκάφη που κατασκευάστηκαν ήταν ανοιχτά, δεν υπήρχε κουβούκλιο να προστατεύει τους πιλότους από τα στοιχεία της φύσης. Έτσι, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν για πρώτη φορά τα μαχητικά αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν σε ευρεία κλίμακα, γεννήθηκε η ανάγκη δημιουργίας ενός πανωφοριού σχεδιασμένου ειδικά για αυτή τη δουλειά.

Μέχρι τότε, οι πιλότοι φορούσαν μακριά δερμάτινα πανωφόρια, σαν παλτό, τα οποία δυσκόλευαν τις κινήσεις τους μέσα στον περιορισμένο χώρο του αεροσκάφους.

Το ημερολόγιο έδειχνε Σεπτέμβριο του 1917, όταν ο Στρατός των ΗΠΑ ίδρυσε το Συμβούλιο Ρουχισμού της Πολεμικής Αεροπορίας ώστε να βρει λύση σε αυτό το πρόβλημα.

Για ακόμη μια φορά, οι πολεμικές ανάγκες και η ανδρική ένδυση συναντήθηκαν για να δημιουργηθεί ένα εμβληματικό στοιχείο του κλασικού στιλ.

Το 1927, μετά από πολλές τροποποιήσεις και πειραματισμούς, το flight jacket πήρε κατά κάποιον τρόπο την τελική του μορφή με το US Army Type A-1. Ήταν ένα κοντό πανωφόρι, το μήκος του οποίου μόλις που κάλυπτε τη μέση, κατασκευασμένο από δέρμα. Διέθετε πλεκτό μάλλινο κολάρο, μανσέτες και ζωνάρι μέσης ώστε να εμποδίζει την εισχώρηση του αέρα από τα ανοίγματα. Το Type A-1 έκλεινε με κουμπιά και διέθετε μεγάλες εξωτερικές τσέπες για τη φύλαξη χαρτών και άλλων αντικειμένων.

Το 1931, το Α-1 αντικαταστάθηκε από το Α-2, το οποίο είχε δύο ουσιαστικές διαφορές από τον προκάτοχό του: τα αρχικά κουμπιά από κέρατο έδωσαν τη θέση τους στο φερμουάρ, με σκοπό να επιτευχθεί καλύτερη μόνωση από τον αέρα, ενώ το μάλλινο κολάρο εγκαταλείφθηκε για ένα δερμάτινο γιακά. Στο σχέδιο παρέμειναν οι μάλλινες μανσέτες και το ζωνάρι, όπως και οι μεγάλες εξωτερικές τσέπες για εύκολη πρόσβαση εντός του πιλοτηρίου.
Το Α-2, ως σχέδιο, παραμένει μέχρι τις ημέρες μας ως ο πιο κλασικός και κομψός τύπος flight jacket.

Αν προσέξατε, μέχρι στιγμής δεν έχω χρησιμοποιήσει τον όρο bomber, και αυτό γιατί πολύ απλά τότε δεν υπήρχαν ακόμη βομβαρδιστικά αεροσκάφη, γι’ αυτό και τα εν λόγω αεροπορικά πανωφόρια αποκαλούνταν flight jackets.

Το πρώτο πανωφόρι που χρησιμοποιήθηκε τόσο από πιλότους, όσο και από τα πληρώματα των βομβαρδιστικών αεροσκαφών, κατά πάσα πιθανότητα, είναι το τζάκετ από προβιά προβάτου (shipskin) που σχεδίασε ο Leslie L. Irvin για τη βρετανική πολεμική αεροπορία (R.A.F.).

Αν και η χρήση προβιών ζώων (το δέρμα μαζί με τη γούνα δηλαδή) είναι πανάρχαια, στον Leslie L. Irvin αποδίδεται η έμπνευση να χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη πρώτη ύλη για την κατασκευή αεροπορικών τζάκετ. Πιλότος ο ίδιος, εκτός από το πανωφόρι που φέρει το όνομά του, είχε ανακαλύψει διάφορες τεχνολογίες, ειδικά για την ασφαλή χρήση των αλεξίπτωτων.

Το Irvin flight jacket αποδείχθηκε σωτήριο για τα πληρώματα των βομβαρδιστικών, τα οποία την εποχή εκείνη δεν διέθεταν θέρμανση και μόνωση και οι θερμοκρασίες εντός του αεροσκάφους δεν διέφεραν από τις εξωτερικές. Με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η ζήτηση όπως ήταν αναμενόμενο μειώθηκε, αλλά οι πιλότοι σε όλο τον κόσμο εξακολουθούσαν να αναζητούν τα φημισμένα Irvin flight jackets με αποτέλεσμα διάφορες εταιρείες να προχωρήσουν στην επανέναρξη της παραγωγής τους.

Γενικά, τα πανωφόρια από προβιά προβάτου (shipskin ή shearling jackets αγγλιστί) αποτελούν εξαιρετικά κλασικά κομμάτια για casual εμφανίσεις. Δεν ξέρω, βέβαια, αν πλέον ενδείκνυνται για το κλίμα της Ελλάδας, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Εμείς ας επιστρέψουμε στα bomber jackets.

Το πανωφόρι που σχεδίασε ο Irvin για την R.A.F. ήταν και αυτό που ενέπνευσε την αμερικανική αεροπορία να σχεδιάσει το μοντέλο Β-3. Εξοπλισμένο και αυτό με κολάρο από shipskin, έφερε δυο ιμάντες που έκλειναν ερμητικά για προστασία από το κρύο.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν πλέον σε πλήρη εξέλιξη και οι ΗΠΑ είχαν μπει για τα καλά στο παιχνίδι. Η τεχνολογία των αεροσκαφών εξελισσόταν συνεχώς και πλέον πολλά από αυτά διέθεταν μόνωση, η οποία προστάτευε τα μέλη του πληρώματος από τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Οι καιροί ζητούσαν ένα πανωφόρι που θα είχε τα περισσότερα χαρακτηριστικά των προγόνων του αλλά θα ήταν πιο ελαφρύ. Στη σκηνή, λοιπόν, εισέρχεται το πρώτο υφασμάτινο bomber jacket με την κωδική ονομασία Β-10. Το συγκεκριμένο μοντέλο διέθετε όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία των αμερικανικών jackets (κοντό με μάλλινες μανσέτες, φερμουάρ κλπ), αλλά ήταν κατασκευασμένο αρχικά από βαμβακερό ύφασμα και είχε εσωτερική επένδυση από μαλλί Αλπακά.

Επόμενη και προτελευταία στάση μας σε αυτό το ταξίδι, στην ιστορία των bomber jackets, είναι το G-1. Το μοντέλο που θεωρείται ως ο άμεσος απόγονος του θρυλικού Α-2 το ξέρουμε όλοι καθώς φρόντισε να το κάνει γνωστό σε όλο τον κόσμο ο Tom Cruise στην ταινία Top Gun. Το G-1, ουσιαστικά, είναι ένα Α-2 με γούνα στον γιακά. Βέβαια, το στοιχείο που το κάνει ξεχωριστό είναι τα εμβλήματα που πολλές φορές φέρει ραμμένα πάνω. Αυτά προήρθαν από τις μονάδες και τις αποστολές που εκτελούσαν οι αεροπόροι. Άρεσαν όμως στο ευρύ κοινό και η βιομηχανία της μόδας φρόντισε να πλημμυρήσει την αγορά με G-1 γεμάτα με αυτά τα εμβλήματα, αδιαφορώντας για την ιστορικότητα τους… φευ.

Στις μέρες μας πλέον, μετά τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, τα bomber jackets κατασκευάζονται από νάιλον. Τα αυθεντικά ΜΑ-1 και ΜΑ-2 της Alpha Industries (επίσημου προμηθευτή της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ) ξεχωρίζουν για το πορτοκαλί χρώμα της εσωτερικής τους πλευράς, το οποίο χρησιμεύει στον εύκολο εντοπισμό του πιλότου μετά από πτώση. Το ΜΑ-1 φέρει πλεκτό κολάρο, μανσέτες και ζωνάρι, όπως το A-1 και κάποτε ήταν ευρέως διαδεδομένο στη χώρα μας, με τους οπαδούς του ΠΑΟΚ να το φοράνε με την πορτοκαλί όψη στο γήπεδο. Το ΜΑ-2 φέρει γιακά με απομίμηση γούνας.

Τέλος, πρέπει να κάνουμε και μια μικρή αναφορά στα «αθλητικά» bomber jackets, τα οποία ήταν για χρόνια διαδεδομένα στις ΗΠΑ, ιδίως σε σχολεία και κολέγια. Ξεχωρίζουν από τη διχρωμία τους, με τα μανίκια συνήθως σε λευκό δέρμα (ή απομίμηση δέρματος) και το σώμα από τσόχα ή άλλο τύπο υφάσματος. Στις ΗΠΑ είναι γνωστά ως baseball bomber jackets.

Πώς φοριούνται

Με την εξαίρεση των νάιλον ΜΑ-1 και ΜΑ-2 και των «αθλητικών» baseball jackets, τα υπόλοιπα bomber jackets μπορούν με ευκολία να ενταχθούν σε μια ανδρική γκαρνταρόμπα με κλασικό προσανατολισμό.

Συνιστούν μια εξαιρετική εναλλακτική πρόταση για όταν οι περιστάσεις αποζητούν κάτι πιο σπορ και casual. Συνδυασμένα με παντελόνια jeans, khaki, κοτλέ ακόμη και worsted ή flannel και δερμάτινα υποδήματα (στο ίδιο χρώμα με το jacket ) είναι ιδανικά για οποιαδήποτε στιγμή δεν «σηκώνει» σακάκι ή κοστούμι.

Ταιριάξτε τα με ζεστά ζιβάγκο, πλεκτά shetland, απαλά φανελένια πουκάμισα ή ακόμη και με ένα μπλουζάκι τύπου polo και απολαύστε ένα πραγματικά κλασικό πανωφόρι με πολεμική καταγωγή και διαχρονικό στιλ.

ΥΓ. Στην αρχική φωτογραφία του κειμένου απεικονίζονται οι Tuskegee Airmen, μια μοίρα αποκλειστικά αφροαμερικανών πιλότων του Β’ ΠΠ, δείτε την ταινία Red Tails αν θέλετε να μάθετε την ιστορία τους.