Σπουδή στο μαύρο

Blues Brothers
Οι θρυλικοί Blues Brothers. Μια ταινία που «επέβαλε» το μαύρο κοστούμι στην εποχή του έγχρωμου φιλμ

Το μαύρο χρώμα κατέχει μια πολύ ιδιαίτερη θέση στο σύμπαν της κλασικής ανδρικής ένδυσης. Συγκεκριμένα, την υψηλότερη στην κλίμακα της επισημότητας. Όμως το μαύρο θέλει ειδική διαχείριση, δεν είναι για όλες τις ώρες και για όλες τις περιστάσεις. Αναρίθμητες είναι οι περιπτώσεις των ανδρών, του γράφοντα συμπεριλαμβανομένου, οι οποίοι έπεσαν στην παγίδα και το πρώτο κοστούμι που απέκτησαν ήταν μαύρο. Τυπικό λάθος αρχάριου. Το μαύρο κοστούμι, αν και εμβληματικό για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω, είναι το πιο δύσχρηστο κοστούμι που μπορεί να αποκτήσει κάποιος.

Κατ’ αρχάς, δεν φοριέται πρωινές ώρες. Σε αντίθεση με το σκούρο μπλε και το σκούρο γκρι, που μπορούν να φορεθούν τόσο σε μια πρωινή επαγγελματική συνάντηση όσο και σε μια βραδινή εκδήλωση με άνεση, το μαύρο κοστούμι είναι πολύ επίσημο, πολύ «βαρύ» για ηλιόλουστα πρωινά. Γι’ αυτό άλλωστε, το black tie επιτρέπεται να φορεθεί μόνο μετά τη δύση του ηλίου. Για πρωινές επίσημες περιστάσεις η ενδεδειγμένη ενδυμασία, σύμφωνα με το βρετανικό πρωτόκολλο, είναι το morning coat, το οποίο σπάει το μαύρο του σακακιού με γκρι παντελόνι και ανοιχτόχρωμο γιλέκο. Οι πιο κομψοί μύστες, όπως ας πούμε ο πρίγκηπας Κάρολος, προτιμούν γκρι ή μπλε morning suits όταν πρέπει να παρευρεθούν σε μια επίσημη αλλά πρωινή εκδήλωση.

Μια ακόμη μεγάλη δυσκολία του μαύρου είναι ότι δεν συνδυάζεται με άλλα χρώματα. Με εξαίρεση το λευκό, που αποτελεί την απόλυτη αντίθεση, και μερικές αποχρώσεις του γκρι, το οποίο ουσιαστικά είναι το αποτέλεσμα της σύνθεσης λευκού και μαύρου, όλα τα υπόλοιπα χρώματα δείχνουν ευτελή και εκτός τόπου δίπλα στο μαύρο. Σαν μια μαύρη τρύπα που ρουφάει ό,τι την πλησιάσει εξαιτίας της ασύλληπτης βαρύτητάς της, έτσι και το μαύρο κοστούμι ισοπεδώνει όποιο χρώμα τολμήσει να το συνοδεύσει. Ας δεχθούμε ότι με ένα λευκό πουκάμισο και μια γκρι γραβάτα, το μαύρο κοστούμι μας έχει βρει δύο πιστούς συντρόφους να το συνοδεύσουν στην αποστολή του, τι γίνεται όμως όταν δεν μιλάμε για κοστούμι αλλά μόνο για σακάκι; 

Αν υπάρχει μεγαλύτερο ενδυματικό λάθος από το να φοράς μαύρο κοστούμι το πρωί, τότε αυτό είναι να φοράς μαύρο σακάκι με διαφορετικό μαύρο παντελόνι. Για κάποιον περίεργο λόγο, πολλοί συνάνθρωποί μας νομίζουν ότι όλα τα μαύρα χρώματα είναι ίδια και πως αν φορέσουν ένα μαύρο σακάκι με ένα μαύρο παντελόνι από διαφορετικό τόπι υφάσματος, δεν θα το καταλάβει κανείς. Μέγα λάθος! Είναι σχεδόν αδύνατον να ταιριάξουν δυο μαύρα υφάσματα που δεν είναι από το ίδιο τόπι. Το μόνο χρώμα παντελονιού που μπορεί να ταιριάξει με ένα μαύρο «ορφανό» σακάκι είναι το γκρι (και συγκεκριμένα το ανοιχτό γκρι) ή ένα γκρι με μαύρο μοτίβο. Όπως γίνεται αντιληπτό, το μαύρο χρώμα είναι τόσο «ιδιότροπο» που αυτομάτως θέτει εαυτόν εκτός της αλληλοσυμπληρούμενης ανδρικής γκαρνταρόμπας, στόχος της οποίας είναι η επίτευξη όσο το δυνατόν περισσότερων συνδυασμών με τα λιγότερα διαθέσιμα ενδύματα.

Tom Ford
Ο σχεδιαστής Tom Ford φοράει σχεδόν αποκλειστικά μαύρο κοστούμι και λευκό πουκάμισο. Εύκολη μεν, αλλά καθόλου κλασική επιλογή

Ας πάμε τώρα στο μαύρο πουκάμισο. Φέρει και αυτό όλα τα «κακά» του κοστουμιού και του σακακιού, και τούτο σας το λέει ένας άνθρωπος που επί χρόνια φορούσε μόνο μαύρα πουκάμισα. Δεν φοριέται με ευκολία το πρωί. Υπό το φως του ήλιου κάνει το πρόσωπο να δείχνει χλωμό. Επίσης, δεν συνδυάζεται με άλλα χρώματα και με απολύτως καμία γραβάτα. Ο κανόνας λέει ότι η γραβάτα πρέπει πάντα να είναι πιο σκούρα από το πουκάμισο. Πιο σκούρο χρώμα από το μαύρο δεν υπάρχει, όπερ σημαίνει ότι το μαύρο πουκάμισο δεν φοριέται με γραβάτα.

Τα πράγματα είναι πιο εύκολα με το «ορφανό» μαύρο παντελόνι (κοτλέ, chino, ακόμη και τζιν), καθώς συνδυάζεται τουλάχιστον με τα γκρι σπορ σακάκια.

Ό,τι ισχύει με το μαύρο παντελόνι, ισχύει και με τα υποδήματα του ίδιου χρώματος. Ένα ζευγάρι μαύρα παπούτσια είναι το μόνο που μπορεί να συνοδεύσει ένα μαύρο κοστούμι, ένα «ορφανό» μαύρο παντελόνι και ένα γκρι παντελόνι που φοριέται με μαύρο σακάκι. Πάει δε, εξαιρετικά και με γκρι κοστούμια. Βέβαια, και ένα ζευγάρι καφέ υποδημάτων μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο. Τώρα, σχετικά με το αν τα μαύρα υποδήματα ταιριάζουν με μπλε κοστούμια, οι απόψεις διίστανται. Προσωπικά, θεωρώ πως δεν ταιριάζουν και το σκούρο καφέ ή το μπορντό πηγαίνουν καλύτερα. Από την άλλη, υπάρχουν οι πιστοί του δόγματος “no brown in town”, που ίσχυε στη Βρετανία του περασμένου αιώνα και απαγορεύει τη χρήση του καφέ χρώματος γενικά στις πόλεις. Θεωρώ πως ο εν λόγω κανόνας έχει ξεπεραστεί πλήρως. Οι ιταλοί δανδήδες -σαφώς πιο κομψοί από τους βρετανούς- δεν φορούν ποτέ μαύρα υποδήματα. Τα θεωρούν βαρετά, καθώς το μαύρο έχει μόνο μία απόχρωση, ενώ το καφέ διαθέτει εκατοντάδες. Κάθε φορά που βλέπω έναν άντρα να φοράει μπεζ, γαλάζιο ή καφέ παντελόνι με μαύρα υποδήματα κάτι «σπάει» μέσα μου.

Pulp Fiction
Ταινίες όπως το Pulp Fiction έχτισαν τον «μύθο» του μαύρου κοστουμιού

Γιατί όμως το μαύρο χρώμα κυριαρχεί στα καταστήματα ετοίμων ενδυμάτων και στις επιδείξεις μόδας; Μα γιατί είναι μόδα φυσικά. Και γι’ αυτό φταίει η βιομηχανία του θεάματος. Στις παλιές ασπρόμαυρες ταινίες οι άνδρες δεν φορούσαν μαύρα ρούχα, φορούσαν σκούρα γκρι και μπλε, τα οποία φαίνονται μαύρα στην οθόνη εξαιτίας της απουσίας χρώματος. Με την έλευση του χρώματος όμως, ταινίες όπως οι “The Blues Brothers” (που κάποιος μετέφρασε στα ελληνικά ως: «Οι ατσίδες με τα Mπλε» αν και φορούν μόνο μαύρα), “Reservoir Dogs”, “Pulp Fiction”, “Men in Black” κ.ά., εισήγαγαν τον συνδυασμό: μαύρο κοστούμι-λευκό πουκάμισο-μαύρη γραβάτα ως κλασικό. Τραγικό και ανιστόρητο λάθος. Δεκάδες άντρες έσπευσαν να μιμηθούν το στιλ των πρωταγωνιστών και... the rest is history, που λένε και στους Γαργαλιάνους.

Ως προς την κατασκευή του δε, το μαύρο ύφασμα είναι το πιο εύκολο αλλά και το φτηνότερο. Συνήθως, πρόκειται για προϊόν ανακύκλωσης των υφασμάτων που έχουν περισσέψει από περασμένες σεζόν, αφού κατά τη βαφή καλύπτει όλα τα υπόλοιπα χρώματα.

Πού μπορεί να φορεθεί

Κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντα, ένα μαύρο κοστούμι έχει βέβαια λόγο ύπαρξης στην ανδρική γκαρνταρόμπα, αρκεί να μην είναι το πρώτο που θα αποκτηθεί. Έκανα εγώ το λάθος, δεν χρειάζεται να το κάνετε κι εσείς. Χτίστε πρώτα τα θεμέλια με ένα σκούρο μπλε κοστούμι, ένα γκρι και κάνα δυο «ορφανά» σπορ σακάκια, και μετά, αν πραγματικά το θέλετε, προχωρήστε στο μαύρο. Το μαύρο κοστούμι είναι ιδανικό για δύο εκ διαμέτρου αντίθετες περιστάσεις: κηδείες και διασκέδαση. Στις κηδείες με λευκό πουκάμισο και σκούρα γκρι ή μαύρη γραβάτα, και στη νυχτερινή διασκέδαση με ένα μαύρο πουκάμισο και άνευ λαιμοδέτη, για μια total black εκκεντρική εμφάνιση. Η απόκτηση μαύρου «ορφανού» σακακιού δεν προτείνεται. Πολύ πιο εύκολα στον συνδυασμό είναι τα γκρι, τα μπλε και τα καφέ σακάκια. Άλλωστε, τα «ορφανά» σακάκια είναι εξ’ ορισμού σπορ και το μαύρο χρώμα εξ’ ορισμού επίσημο. Το να φορέσει ένας άνδρας μαύρο σακάκι με μπλε τζιν παντελόνι είναι ίσως το μεγαλύτερο faux pas μετά τον συνδυασμό άσπρης κάλτσας και μαύρου υποδήματος.

Εν κατακλείδι, αν δεν ζείτε στην Κρήτη και στη Μάνη και δεν είστε εξαιρετικά έμπειρος ενδυματολογικά, αφήστε το μαύρο χρώμα για αργότερα. Επενδύστε στα κλασικά και πολύ πιο ευέλικτα χρώματα της κλασικής ανδρικής ένδυσης και δεν θα χάσετε.

Διαδώστε!