Καιρός για παλτό: Balmacaan, Polo Coat και Ulster Δημοσιεύτηκε σε: Ενδύματα
Το παλτό έχει πολύ σημαντική θέση στο σύμπαν του κλασικού στιλ για έναν απλό κι ευνόητο λόγο: Καλύπτει τα δύο τρίτα της συνολικής εμφάνισής μας. Εφόσον φορεθεί, αυτομάτως μετατρέπεται στο ένδυμα πάνω στο οποίο σταματούν όλα τα βλέμματα.
Μπορεί από μέσα να φοράς παντελόνι φόρμας κι ένα σκισμένο t-shirt, δεν έχει σημασία. Όλοι το παλτό θα βλέπουν. Γι’ αυτό και είναι ένα υπερόπλο του στιλ, ακριβώς λόγω της επιφάνειας που καλύπτει, αλλά και της θεατρικότητάς του. Μόνο αν είναι κανονικό παλτό, βέβαια, δηλαδή μακρύ. Με μήκος που να τελειώνει στο γόνατο ή ακόμη και πιο κάτω. Πιο κοντό είναι ημίπαλτο, σαν να λέμε… ημίμετρο.
Όπως καταλαβαίνετε, η επιλογή παλτό είναι κρίσιμης σημασίας για έναν άντρα που ενδιαφέρεται για ζητήματα αισθητικής και στιλ.
Για να μπορέσει, όμως, κάποιος να προβεί σ’ αυτή την απόκτηση, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι σωστά ενημερωμένος. Όπως πολλές φορές επαναλαμβάνω, το στιλ απαιτεί γνώσεις, δεν το αποκτάς με θεϊκή επιφοίτηση, αλλά με διάβασμα, πειραματισμό και ψάξιμο.
Για το κλασικό σταυρωτό paletot (από όπου προήρθε και η δικιά μας λέξη για το παλτό) και το μονόπετο chesterfield, έχω γράψει αναλυτικά εδώ. Σήμερα, θ’ ασχοληθούμε με τρεις άλλους τύπους μάλλινων πανωφοριών. Ας προσέλθουν, λοιπόν, στη σκηνή του Μονόπετου, το Balmacaan, το Polo coat και το Ulster.
Το Balmacaan
Γεννημένο στη Σκωτία τον 17ο αιώνα στο κτήμα Balmacaan κοντά στο Inverness αυτό το ριχτό, άνετο πανωφόρι αγαπήθηκε πολύ από τους λάτρεις του αμερικανικού Ivy League Style. Κύρια χαρακτηριστικά του είναι η ουσιαστική απουσία των πέτων, αφού κλείνει από κάτω έως τον λαιμό ανεμπόδιστα, σαν πουκάμισο θα μπορούσαμε να πούμε. Όπως το πουκάμισο, το μόνο που ξεχωρίζει είναι το κολάρο του το οποίο, ξανά, είναι περίπου όπως του πουκάμισου.
Πολλά Balmacaan, μάλιστα, διαθέτουν και κρυφή πατιλέτα (όπως κάποια επίσημα πουκάμισα), η οποία κρύβει τα κουμπιά του πανωφοριού όταν είναι κουμπωμένο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ρευστής, ανεμπόδιστης, μινιμαλιστικής γραμμής που πολλοί βρίσκουν εξόχως γοητευτική.
Το δεύτερο βασικό χαρακτηριστικό του Balmacaan είναι τα raglan μανίκια του. Τα μανίκια raglan, σ’ αντίθεση με τα συμβατικά, ξεκινούν από το κολάρο του πανωφοριού και όχι στην άρθρωση του ώμου. Αυτό σημαίνει τρία πράγματα: δεν μπορεί να μπει βάτα, είναι πιο άνετα στο φόρεμα και διαθέτουν χαρακτηριστικό στιλ.
Τα συγκεκριμένου τύπου μανίκια, πήραν τ’ όνομά τους από τον FitzRoy James Henry Somerset, 1ο βαρόνο του Raglan, ο οποίος ήταν στρατηγός, διοικητής των Βρετανικών στρατευμάτων στον πόλεμο της Κριμαίας (όπου πολέμησε και ο Ελληνικός Στρατός, το 1853). Ο βαρόνος είχε τραυματιστεί στο δεξί του χέρι και ζήτησε από τον ράφτη του να φτιάξει ένα ένδυμα, το οποίο θα μπορούσε να το βάζει και να το βγάζει εύκολα. Τα υπόλοιπα, όπως συνηθίζουμε να λέμε, είναι ιστορία…
Τα μανίκια raglan (η μανικοκόλληση raglan, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς) εκτός από βολικά θεωρούνται και ανώτερα από τα συμβατικά, κυρίως σε σχέση με την προστασία που προσφέρουν από τη βροχή. Γι’ αυτό και θα τα συναντήσουμε και σε πολλές κλασικές καμπαρτίνες οι οποίες διαθέτουν τη δικιά τους μακρά στρατιωτική ιστορία. Τέλος, το Balmacaan ως σχέδιο έχει μεταφερθεί, επίσης, σε καμπαρτίνες και αδιάβροχα εξαιτίας της πρακτικότητας και της ευκολίας που το χαρακτηρίζει.
Το Polo Coat
Ελάχιστα είναι τα αθλήματα που έχουν συνδεθεί και επηρεάσει τόσο πολύ το κλασικό στιλ, όσο το πόλο. Από τα μποτάκια chukka μέχρι το εμβληματικό ρολόι Reverso της Jaeger-LeCoultre, το συγκεκριμένο σπορ έπαιξε καταλυτικό ρόλο. Βλέπετε, το πόλο (το έφιππο όχι το άλλο στην πισίνα) αν και ξεκίνησε ως λαϊκό παιχνίδι, γρήγορα έγινε αγαπημένο των βασιλιάδων και των ευγενών. Για να φανταστείτε, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β’ του Βυζαντίου είχε κατασκευάσει γήπεδο του πόλο στην Κωνσταντινούπολη κατά τον 5ο μ.Χ. αιώνα.
Όταν η Αγγλία ήταν αυτοκρατορία και διαφέντευε τις τύχες του κόσμου, οι αξιωματικοί της γνώρισαν το πόλο στην Ινδία, όπου γρήγορα το αγάπησαν και το μετέφεραν στην πατρίδα τους την δεκαετία του 1860.
Εκεί, άμεσα έγινε ένα από τ’ αγαπημένα παιχνίδια της αριστοκρατίας, καθώς για να παίξεις πόλο πρέπει να διαθέτεις άλογα. Πολλά άλογα, στάβλους, φροντιστές, σέλες και ούτω καθεξής…
Σύμφωνα με τον Γάλλο φιλόσοφο και κοινωνιολόγο, Pierre Bourdieu, το καλό γούστο πηγάζει και «επιβάλλεται» από την άρχουσα τάξη (περισσότερα γι’ αυτό το θέμα μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο του Η διάκριση, κοινωνική κριτική της καλαίσθητης κρίσης, Πατάκης 2013).
Αυτό, κατά την προσωπική μου άποψη, ισχύει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και στις ημέρες μας, αν και έχουν αλλάξει κατά πολύ τα χαρακτηριστικά της άρχουσας τάξης. Αυτό, όμως, είναι από μόνο του θέμα για ένα άλλο αυτόνομο και -κατά πάσα πιθανότητα- εκτενέστατο κείμενο. Ας επιστρέψουμε στο polo coat.
Το polo coat, λοιπόν, αρχικά ήταν ένα παλτό το οποίο φορούσαν οι Βρετανοί αριστοκράτες παίκτες του πόλο κατά τα διαλείμματα του αγώνα. Φτιαγμένο με ύφασμα camel hair (μαλλί καμήλας δηλαδή, αυτό που στην Ελλάδα αποκαλούμε «καμηλό»), το αυθεντικό polo coat, ήταν σταυρωτό μεν αλλά χωρίς κουμπιά, έκλεινε απλά με μια ζώνη. Σκοπός του, άλλωστε, ήταν να φορεθεί για λίγο, για το διάλειμμα του παιχνιδιού, να κρατήσει ζεστό τον παίκτη και να μπορεί να αφαιρεθεί μ’ ελάχιστες κινήσεις ώστε να ξεκινήσει πάλι ο αγώνας.
Πλέον, στις ημέρες μας, τα περισσότερα αν όχι όλα τα polo coat φέρουν κουμπιά καθώς, πολύ απλά, οι περισσότεροι που τα φορούν δεν παίζουν πόλο!
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό του είναι οι εξωτερικές αλλά με καπάκια τσέπες οι οποίες ονομάζονται στ’ αγγλικά “letter boxes, ενώ πολλές φορές διαθέτει μανίκια raglan για τα οποία μιλήσαμε πιο πάνω.
Το τρίτο και τελευταίο χαρακτηριστικό του είναι ο γιακάς ulster, ο οποίος αποτελεί μια εξαιρετική «πάσα» για το επόμενο εμβληματικό, κλασικό παλτό…
Το Ulster Coat
Το παλτό Ulster πήρε τ’ όνομά του από την ομώνυμη περιοχή της Ιρλανδίας από όπου και κατάγεται. Ιρλανδικό είναι και το ύφασμα από το οποίο ραβόταν αρχικά, το Donegal tweed. Αν και παλαιότερα το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν η κάπα που κάλυπτε τους ώμους και την πλάτη (θυμάστε το παλτό που φορούσε στις παλιές ταινίες ο Σέρλοκ Χολμς;), από το 1900 και μετά το σήμα κατατεθέν του είναι ο γιακάς.
Ο γιακάς Ulster ξεχωρίζει από το εξής: Αν και χρησιμοποιείται σε σταυρωτά παλτό (κλασικό παράδειγμα ο ναυτικός επενδύτης, το peacoat) ουσιαστικά είναι γιακάς μονόπετου (notch lapel) απλά μεγεθυμένος και μ’ ελαφρώς διαφορετικό κόψιμο. Αυτό επιτρέπει στον γιακά να σηκώνεται και να κλείνει καλύτερα, όταν οι καιρικές συνθήκες το απαιτούν. Γι’ αυτό ο γιακάς Ulster χρησιμοποιείται κυρίως σ’ εργατικά ενδύματα που η λειτουργικότητα είναι το κύριο ζητούμενο.
Ευρύχωρο, μακρύ, με μεγάλες εξωτερικές τσέπες με καπάκια και συνήθως half belt (μικρή ζώνη με κουμπιά στο πίσω μέρος), ενίοτε με κουφόπιετα στην πλάτη και μανσέτες στα μανίκια, το Ulster ήταν αρχικά φτιαγμένο για το κρύο και τις κακουχίες της ζωής στην ιρλανδική ύπαιθρο, ένα αυθεντικά «χωριάτικο» και σκληροτράχηλο πανωφόρι του οποίου η λειτουργικότητα και η αντοχή τού χάρισαν εξαιρετική δημοφιλία και σύντομα κατέκτησε όχι μόνο τις κοντινές πόλεις, αλλά όλο τον κόσμο.
Το αυθεντικό Ulster είναι ραμμένο με ύφασμα tweed. συγκεκριμένα Donagal tweed, όπως προανέφερα, αλλά στις ημέρες μας με την κλιματική αλλαγή να μας χτυπάει πανταχόθεν, όλα είναι συζητήσιμα. Αναμφίβολα, παραμένει ένα χρηστικό και κομψό πανωφόρι με στιλ και μακρά ιστορία, όπως και τα προηγούμενα.
Τρία παλτό για τα κρύα λοιπόν. Είναι σίγουρο ότι όποιο κι αν επιλέξετε δεν θα σας κρατήσει απλά ζεστό στο κρύο, αλλά θα σας προσδώσει στιλ και κομψότητα σε μια εποχή που μαστίζεται από πλαστικά μπουφάν.