Ωδή στο tweed Δημοσιεύτηκε σε: Ενδύματα

Βαρύ, ανθεκτικό, ζεστό και πάντα έτοιμο για αποδράσεις στη φύση, το tweed δεν είναι ένα ύφασμα για όλους. Από τους θαρραλέους εξερευνητές του Έβερεστ, μέχρι τους λόγιους καθηγητές της Οξφόρδης και από τους ριψοκίνδυνους αναβάτες των πρώτων μοτοσυκλετών που λέρωσαν με καμένα λάδια τους δρόμους της Βρετανικής εξοχής, μέχρι τους πράους βοσκούς προβάτων των νησιών της Σκωτίας, το tweed συνοδεύει εδώ και 300 χρόνια κάθε άντρα που χρειάζεται ένα σακάκι… «πολύ σκληρό για να πεθάνει».

Το όνομα του ξακουστού σε κάθε γωνιά του πλανήτη υφάσματος προέκυψε κατά λάθος. Ο θρύλος θέλει έναν υπάλληλο μιας λονδρέζικης εταιρείας υφασμάτων να μη διαβάζει σωστά τη λέξη “tweeled” (εκ της πλέξης twill, την οποία στην Ελλάδα αποκαλούμε «διαγωνάλ») και να την αποδίδει ως tweed, θεωρώντας ότι πρόκειται για ύφασμα το οποίο υφάνθηκε στην περιοχή που ρέει ο ποταμός Τweed στη Σκωτία. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία, όπως λένε οι αγγλοσάξονες.

Το tweed κατέκτησε τον κόσμο.

Το ύφασμα

Αυτό που χαρίζει στο tweed την ιδιαιτερότητά του, εκτός από τα πολύ χαρακτηριστικά μοτίβα, είναι ότι τα νήματα δεν είναι μονόχρωμα. Από μακριά βλέπεις ένα, ας πούμε, γκρι σακάκι, αλλά αν πλησιάσεις θα δεις δεκάδες «πιτσιλιές» άλλων χρωμάτων. Μπορεί το βασικό χρώμα να είναι γκρι, αλλά θα το πλαισιώνουν -κατά περίπτωση- μικρές «ρανίδες» μοβ, μπλε, πορτοκαλί, πράσινου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το tweed είναι το πρώτο ύφασμα που χρησιμοποιήθηκε για καμουφλάζ.

Γι’ αυτόν τον λόγο το προτιμούν, ακόμη και σήμερα, οι κυνηγοί. Επειδή δίνει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης με το φυσικό περιβάλλον. Φανταστείτε έναν λόφο ή ένα λιβάδι. Μπορεί το βασικό χρώμα να είναι το πράσινο, αλλά κάποιοι γκρι και καφέ βράχοι διαταράσσουν την ομοιομορφία του γρασιδιού, ενώ αγριολούλουδα χαρίζουν ένταση με μικρές πινελιές χρώματος στην κατά τα άλλα γαλήνια εικόνα. Ενδυματικά, αυτή η ιδιαιτερότητα επιτρέπει στο tweed να είναι απίστευτα ευέλικτο, αφού μπορεί να συνδυαστεί με πάρα πολλά χρώματα, όταν έρθει η ώρα να επιλέξουμε παντελόνι, πουκάμισο και γραβάτα. Πολύ σπάνια μπορεί να κάνει κάποιος λάθος, όταν φοράει ένα σακάκι tweed. Ίσως και αυτός να είναι ο λόγος που έχει αγαπηθεί τόσο πολύ από την, βυθισμένη στις σκέψεις της, ακαδημαϊκή κοινότητα. Είναι λίγο δύσκολο να βρεις τη σωστή γραβάτα, όταν όλη σου η προσοχή είναι στραμμένη στα μυστήρια του σύμπαντος και τις παραμετρικές εξισώσεις.

Τα μοτίβα

Το tweed γεννήθηκε στη Σκωτία η οποία, κατά τον 19ο αιώνα, έγινε «της μόδας» ως περιοχή διακοπών των Άγγλων ευγενών που συνήθιζαν να επισκέπτονται τους λόφους της για να επιδοθούν στο αγαπημένο τους σπορ: το κυνήγι. Οι πιο πλούσιοι αγόραζαν τεράστιες εκτάσεις και έχτιζαν εξοχικές επαύλεις, οι λιγότερο πλούσιοι νοίκιαζαν. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι ο μόνιμος προορισμός διακοπών της Βρετανικής βασιλικής οικογένειας είναι το κάστρο Balmoral, στο Abedeenshire της Σκωτίας.

Κάθε ιδιωτική έκταση διέθετε μόνιμο προσωπικό, ανάμεσα στο οποίο και θηροφύλακες (gamekeepers) που διευκόλυναν τους καλεσμένους ή τους ενοικιαστές στο κυνήγι και οι οποίοι φορούσαν, παραδοσιακά, tweed. Κάποια στιγμή ένας από τους ιδιοκτήτες αποφάσισε να παρέχει στο προσωπικό περιβολή από tweed ύφασμα που είχε το ίδιο μοτίβο. Έτσι, σύντομα κάθε ιδιωτική έκταση που διέθετε θηροφύλακες απέκτησε το δικό της διακριτό μοτίβο tweed. Ίσως, το πιο διάσημο μοτίβο εξ’ αυτών να είναι το Glen check ή Prince of Walles το οποίο πλέον είναι ευρέως διαθέσιμο και σε άλλα πιο ελαφριά και «πενιέ» υφάσματα. Το houndstooth και το heringbone αποτελούν, επίσης, δημοφιλή μοτίβα τα οποία, ομοίως, πλέον συναντώνται σε πολλά άλλα είδη υφασμάτων.

Harris και Donegal tweed

Αδιαμφησβήτητα, το πιο διάσημο ύφασμα tweed στον κόσμο είναι το Harris tweed. Από το σύμπλεγμα νησιών Outer Hebrides, το Harris tweed αποτελεί το μοναδικό ύφασμα στον κόσμο του οποίου η διαδικασία παραγωγής και διάθεσης προστατεύεται από νόμο. Αναφερόμαστε σε ένα ύφασμα-προϊόν μιας συνεργατικής/κοινοτικής προσπάθειας. Οι κάτοικοι των νησιών κουρεύουν τα πρόβατα, πλένουν το μαλλί, το κάνουν νήμα, το οποίο κατόπιν οδηγείται σε παραδοσιακούς οικιακούς αργαλειούς για ύφανση.

Η τελική επεξεργασία και το φινίρισμα του υφάσματος γίνεται στις τοπικές συνεταιριστικές υφαντουργίες, όπου και μπαίνει η σφραγίδα ποιότητας. Λίγα πράγματα είναι πλέον τόσο αυθεντικά όσο το Harris tweed. Πρόκειται για ένα λαμπρό παράδειγμα συνεργατικής δράσης και για ένα προϊόν περιβαλλοντικά και ηθικά παραγόμενο όσο ελάχιστα. Τα κέρδη από τις πωλήσεις του Harris tweed, παγκοσμίως, επιστρέφουν στους κατοίκους των νησιών Outer Herbides, στον άνθρωπο που υφαίνει το ύφασμα στον αργαλειό του σπιτιού του, στον κτηνοτρόφο που φροντίζει όλο τον χρόνο τα πρόβατα του…

To έτερο διάσημο tweed έρχεται από την Ιρλανδία και την επαρχία Donegal. Αν και υπάρχουν υφάσματα Donegal tweed σε διάφορα μοτίβα, το πιο δημοφιλές είναι το απλό μονόχρωμο, το οποίο όμως είναι διάσπαρτο από νήματα σε πολλά χρώματα. Δηλαδή, μπορεί το βασικό χρώμα να είναι το μπλε, αλλά όταν το κοιτάξεις από κοντά να δεις πολλά άλλα χρώματα να διαπερνούν τις ίνες του βασικού χρώματος.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι εξαιρετικά tweed φτιάχνουν οι εταιρείες Lovat Mill, Knockando, Molloy & Sons και Urgha Loom Shed, η καθεμία με τη δική της μακρά ιστορία.

Πώς φοριέται

Όπως ανάφερα και στην αρχή του κειμένου, το tweed δεν είναι για όλους. Δεν ενδείκνυται για κάποιον που χρησιμοποιεί το σακάκι ή το κοστούμι ως στολή εργασίας. Που εργάζεται σε ένα καλά θερμαινόμενο γραφείο και έρχεται σε επαφή με τη βροχή και τον αέρα μόνο στη διαδρομή μέχρι το αυτοκίνητο. Το tweed φτιάχτηκε για εξωτερικούς χώρους. Για κρύο και κακουχίες. Ένας μηχανικός, ένας γεωλόγος ίσως, θα μπορούσαν να εντάξουν κάποια σπορ σακάκια tweed στην καθημερινή γκαρνταρόμπα τους. Ένας τραπεζικός, δύσκολα. Το tweed είναι για όσους θέλουν ένα σπορ σακάκι για τις εξορμήσεις τους στην εξοχή, αλλά και για τους εραστές της κλασικής ανδρικής ένδυσης που εκτιμούν την ιστορία, την ιδιαίτερη υφή, τα πλούσια χρώματα και τα μοναδικά μοτίβα του. Προσωπικά, καθώς συνήθως μετακινούμαι με μοτοσυκλέτα, το έχω εντάξει στην καθημερινότητά μου. Μαζί με μια καμπαρτίνα, μου αρκεί για τις περισσότερες ημέρες του ελληνικού και δη του αθηναϊκού χειμώνα.

Το tweed, για το κλίμα της Ελλάδας, είναι μια πολυτέλεια. Μια σκληροτράχηλη όμως και αυθεντική πολυτέλεια που είτε σε σπορ σακάκι, είτε σε παλτό είναι σίγουρο ότι θα «βγάλει τα λεφτά της».

Αν λοιπόν αναζητείτε ένα σπορ σακάκι που να ταιριάζει με τα χειμωνιάτικα παντελόνια σας (μάλλινα, κοτλέ ακόμη και τζιν) και ο τρόπος ζωής σας το επιτρέπει, ταξιδέψτε στο υπέροχο σύμπαν αυτού του εξαιρετικού υφάσματος και ίσως ανακαλύψετε έναν πιστό σύντροφο για την υπόλοιπη ζωή σας.