Η ανατομία ενός υποδήματος Δημοσιεύτηκε σε: Υποδήματα

Για να πορευτεί ανέφελα στο μακρύ μονοπάτι που λέγεται προσωπικό στιλ, ένας άνδρας θα πρέπει ν’ αρχίσει από τα βασικά. Όπως μπορούν να μας διαβεβαιώσουν όλοι οι μηχανικοί και οι αρχιτέκτονες του μικρού γαλαζοπράσινου πλανήτη στον οποίο κατοικούμε, το βασικότερο όλων είναι τα θεμέλια, και τα θεμέλια στην ανδρική ένδυση είναι τα παπούτσια.
Εδώ στο Μονόπετο έχουμε ήδη γράψει για τους βασικούς τύπους, τόσο των χαμηλών υποδημάτων όσο και των μποτών. Ήρθε η ώρα ν’ αναφερθούμε αναλυτικά στα στοιχεία εκείνα που κάνουν ένα παπούτσι ποιοτικό. Και αυτά είναι τρία: η αισθητική, τα υλικά και ο τρόπος κατασκευής του. Καθώς η αισθητική είναι υποκειμενική και ένας κύριος μπορεί να λατρέψει ένα ζευγάρι υποδημάτων το οποίο έχει βγει από τους χειρότερους εφιάλτες ενός άλλου, θα περιοριστούμε στην ανάλυση των τρόπων κατασκευής και στα υλικά, δηλαδή το δέρμα.

Η κατασκευή

Αυτό που ξεχωρίζει τα ποιοτικά υποδήματα από αυτά της σειράς είναι η ραφή. Συγκεκριμένα, εάν υπάρχει ραφή η οποία ενώνει τη σόλα με το υπόλοιπο παπούτσι. Τα περισσότερα ζευγάρια, αν όχι όλα, που θα δει ένας άντρας κατά τη διάρκεια ενός 24ωρου στο ίντερνετ, στις βιτρίνες των καταστημάτων και στα πόδια των άλλων αντρών στο δρόμο, δεν διαθέτουν ραφή. Η σόλα, είτε δερμάτινη είτε ελαστική, ενώνεται με το υπόλοιπο μέρος του υποδήματος με κόλλα. Αυτή η μέθοδος είναι η πιο φτηνή, άρα και η πιο διαδεδομένη. Δεν είναι όμως σε καμία περίπτωση η καλύτερη, ειδικά για τον καταναλωτή. Τα παπούτσια αυτά έχουν ημερομηνία λήξης. Με την πάροδο του χρόνου, η σόλα θα ξεκολλήσει και το παπούτσι θα χάσκει, καθιστώντας τα υποδήματα άχρηστα και αρμόζοντα μόνο για τον κάδο των απορριμμάτων. Όταν όμως ένα ζευγάρι υποδημάτων έχει ραμμένη σόλα, μια επίσκεψη στον κοντινό τσαγκάρη αρκεί για να του προσθέσει πολλά ακόμη χρόνια ζωής. Τα παπούτσια με ραμμένες σόλες έχουν κατασκευαστεί έτσι ώστε να μπορεί η σόλα τους ν’ αντικατασταθεί με ευκολία. Για ποιο λόγο νομίζετε υπήρχαν τόσοι τσαγκάρηδες τα παλαιότερα χρόνια; Τα υποδήματα με ραμμένη σόλα είναι κατά πολύ ακριβότερα από αυτά με κολλημένη, καθώς ο τρόπος κατασκευής τους είναι πολύ πιο ακριβός. Γι’ αυτό και η ραμμένη -ως επί το πλείστον δερμάτινη- σόλα είναι το πρώτο και βασικότερο ειδοποιό στοιχείο ποιότητας. Καθώς πολλές εταιρείες «μεταμφιέζουν» τα υποδήματά τους με ψεύτικες ραφές για να τα κάνουν να δείχνουν ποιοτικά, σώφρον είναι να γίνεται μια ενδελεχής έρευνα από τον υποψήφιο αγοραστή πριν την πραγματοποίηση της όποιας επένδυσης. Ας δούμε τώρα αναλυτικά τους διαφορετικούς τρόπους ραφής, καθώς ο κάθε ένας έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Η ραφή Blake

Πρόκειται για την πρώτη μέθοδο κατασκευής υποδημάτων της βιομηχανικής εποχής. Αυτήν, καθώς και την ομώνυμη ραπτική μηχανή, εφηύρε ο Αμερικανός Lyman Reed Blake το 1856. Η ραφή σ’ ένα υπόδημα κατασκευασμένο με τη μέθοδο Blake δεν διακρίνεται εξωτερικά, καθώς η σόλα ράβεται στο εσωτερικό μέρος του παπουτσιού. H ραφή γίνεται ορατή μόνο στον πάτο της σόλας.

Οι Ιταλοί κατασκευαστές αγαπούν πολύ αυτή τη μέθοδο γιατί προσφέρει μια πιο κομψή γραμμή και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο πλεονέκτημά της. Η αντικατάσταση της σόλας σ’ ένα παπούτσι ραμμένο από τη μηχανή Blake, αν και είναι εφικτή, είναι αρκετά δύσκολη. Ένας καλός τσαγκάρης βέβαια, θα βρει τρόπο να τα καταφέρει. Όσοι κύριοι θέτουν την αισθητική πρώτη και την αντοχή δεύτερη, σίγουρα θα επιλέξουν υποδήματα με ραφή τύπου Blake.

Goodyear welt

Αν το όνομα σας φαίνεται γνωστό, σωστά σας φαίνεται. Η μέθοδος Goodyear εξελίχθηκε από τον Charles Goodyear Jr., γιο του διάσημου εφευρέτη Charles Goodyear, ο οποίος το 1839 επινόησε τη διαδικασία βουλκανισμού του καουτσούκ. Αν και δεν κατάφερε να γίνει πλούσιος με την εφεύρεσή του, το όνομά του κέρδισε την αθανασία χάρη στην Goodyear Tire and Rubber Company, που ιδρύθηκε στο Οχάιο το 1898 και κατόπιν έγινε η πρώτη παγκόσμια βιομηχανική εταιρεία ελαστικών για αυτοκίνητα και όχι μόνο.

Αν και πολλοί ήταν οι μηχανικοί που συνέβαλαν στην εξέλιξη της εν λόγω ραπτικής μηχανής, το όνομα Goodyear είναι αυτό που έχει παραμείνει μέχρι και σήμερα ως ορόσημο. Η μέθοδος και η αντίστοιχη μηχανή διαφέρουν από την προαναφερθείσα Blake, τόσο από τη ραφή, η οποία γίνεται στο εξωτερικό του υποδήματος -άρα είναι ορατή- όσο και από τη χρήση μιας έξτρα λωρίδας δέρματος (στ’ αγγλικά λέγεται “welt”, στην Ελλάδα τη λέμε «βάρδουλο»), η οποία ράβεται μεταξύ της σόλας και του δέρματος του υποδήματος, κάνοντας το παπούτσι ουσιαστικά αδιάβροχο και πολύ πιο «σκληροτράχηλο». Η μέθοδος Goodyear welt είναι η αγαπημένη των βρετανών και των αμερικανών κατασκευαστών, ενώ καθώς η αλλαγή σόλας είναι πολύ εύκολη, την προτιμούν και πολλοί δημιουργοί χειροποίητων υποδημάτων.

H Norwegian

Αν και λέγεται Norwegian, η εν λόγω ραφή έλκει την καταγωγή της από την Ιταλία, όπου μπορείτε να τη συναντήσετε και ως Norvegese. Η συγκεκριμένη μέθοδος δημιουργήθηκε με σκοπό την κατασκευή πάρα πολύ ανθεκτικών υποδημάτων, κατάλληλων για υπαίθριες δραστηριότητες. Σήμα κατατεθέν της, όπως και στην Goodyear, είναι η ορατή εξωτερική ραφή της σόλας με το υπόλοιπο παπούτσι. Μόνο που σ’ αυτή την περίπτωση, η ραφή δεν είναι μία αλλά από δύο και παραπάνω. Όπως η ραφή Blake, έτσι και η Norwegian δεν χρησιμοποιεί βάρδουλο. Η στεγανοποίηση επιτυγχάνεται με το γύρισμα του δέρματος του παπουτσιού προς τα έξω και κατόπιν την πολλαπλή ραφή του.

Μια παραλλαγή της Norwegian, η οποία χρησιμοποιεί welt, ονομάζεται storm. Τα υποδήματα με ραφή Norwegian ξεχωρίζουν με την πρώτη ματιά. Οι πολλαπλές εξωτερικές ραφές τους τούς χαρίζουν ιδιαίτερο στιλ και χρειάζονται ιδιαίτερους ανθρώπους για να τα εκτιμήσουν.

Το χειροποίητο

Το χειροποίητο υπόδημα, προφανώς, είναι ό,τι ποιοτικά ανώτερο μπορεί να καλύψει το πέλμα ενός άνδρα. Εκτός του ότι ο υποδηματοποιός θα πάρει με ακρίβεια τα μέτρα και θα φροντίσει να καταγράψει τις όποιες ιδιομορφίες του πέλματος, κατόπιν, με μόνο εργαλείο τα δυο του χέρια, βελόνα και κλωστή, θα ράψει τη σόλα με το δέρμα.

Στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί, καθώς υπάρχουν -ελάχιστοι ωστόσο- άνθρωποι που υπηρετούν αυτή την τέχνη και μπορείτε να τους βρείτε εδώ, ενώ για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την κατασκευή ενός ζευγαριού χειροποίητων υποδημάτων μπορείτε να παρακολουθήσετε τη συνέντευξη που έδωσε στο Μονόπετο ο κ. Νεκτάριος Καραστατήρας εδώ.

Τα δέρματα

Αν ο τρόπος κατασκευής αποτελεί τα θεμέλια ενός ζευγαριού υποδημάτων, το δέρμα συνιστά το εποικοδόμημα. Τον τρόπο κατασκευής τον ξέρει μόνο ο ιδιοκτήτης των παπουτσιών και ίσως μπορεί να τον αναγνωρίσει ένας connoisseur, αλλά το δέρμα είναι έκθετο και αυτό δίνει το στίγμα του παπουτσιού. Τα περισσότερα κλασικά υποδήματα που κυκλοφορούν είναι φτιαγμένα με δέρμα μόσχου, αλλά δεν είναι όλα τα δέρματα ίδια. Όπως και στα περισσότερα πράγματα στη ζωή, υπάρχουν διαβαθμίσεις. Συγκεκριμένα τρεις: Η χαμηλότερη ποιότητα είναι αυτή του Genuine Leather. Μπορεί οι εταιρείες να διαφημίζουν ότι τα προϊόντα τους είναι κατασκευασμένα από Genuine Leather, αλλά αυτή η διαφήμιση απευθύνεται στους αδαείς. Το δέρμα ενός ζώου, αφού αφαιρεθούν οι τρίχες, τα επιδερμικά κύτταρα και η σάρκα, απομένει με τρία διακριτά στρώματα, τα οποία και διαχωρίζονται, δίνοντάς μας έτσι τρεις διαφορετικές ποιότητες. Το Genuine Leather είναι το πρώτο στρώμα του δέρματος, αυτό που βρίσκεται κοντά στη σάρκα, το οποίο απαιτεί έντονη επεξεργασία για να αποκτήσει μια πιο λεία υφή. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για υποπροϊόν. Οι εταιρείες το ονόμασαν Genuine Leather για καθαρά εμπορικούς λόγους. Όταν βλέπετε μια εταιρεία να υπερηφανεύεται ότι διαθέτει υποδήματα με Genuine Leather, πλέον ξέρετε ότι ουσιαστικά διαφημίζει την κατωτερότητα της ποιότητας των προϊόντων της.

Επόμενη κατηγορία είναι το Top Grain Leather. Πρόκειται για τη μεσαία κατηγορία, όσον αφορά την ποιότητα. Δεν είναι τόσο κακό όσο το Genuine Leather, αλλά δεν είναι και το καλύτερο.

Το ανώτερο είναι το Full Grain Leather. Εδώ αναφερόμαστε στο στρώμα του δέρματος που βρίσκεται αμέσως μετά την τρίχα και την επιδερμίδα του ζώου. Απαιτεί ελάχιστη επεξεργασία για να αναδείξει την υφή του, ενώ επίσης είναι το πιο ανθεκτικό. Ένα χαρακτηριστικό, το οποίο αν μη τι άλλο είναι εξαιρετικά επιθυμητό όταν μιλάμε για υποδήματα.

Το καλύτερο δέρμα κατασκευής υποδημάτων είναι αυτό του μοσχαριού (calf skin). Πρόκειται για δέρμα εξαιρετικής ποιότητας και αντοχής, το οποίο προτιμούν οι περισσότεροι εκ των κορυφαίων κατασκευαστών. Το δέρμα λαμβάνεται από το πίσω μέρος του ζώου και συνήθως δεν φέρει σημάδια από γρατσουνιές, όπως συμβαίνει με την κοιλιά ή το μπροστινό μέρος του ζώου. Από το δέρμα του πίσω μέρους ενός μοσχαριού μπορούν να κατασκευαστούν μέχρι και δέκα ζευγάρια παπούτσια από ένα εργοστάσιο, ενώ ένας δημιουργός υψηλής ποιότητας υποδημάτων μπορεί να βγάλει μόλις τρία με τέσσερα ζευγάρια. Η υψηλότερη ποιότητα calf skin ονομάζεται boxcalf προς τιμή του Joseph Box, κορυφαίου υποδηματοποιού του 1890.
Ένα άλλο δέρμα, το οποίο επιλέγουν κορυφαίοι δημιουργοί, είναι αυτό του αλόγου. Θα το βρείτε ως Shell Cordovan. Η βασική του διαφορά με το calf skin είναι ότι είναι εξαιρετικά λείο και δεν μπορεί κάποιος να διακρίνει τους πόρους, ενώ με το πέρασμα του χρόνου δημιουργεί μια υπέροχη πατίνα.

Το suede είναι ένα ακόμη δημοφιλές δέρμα για την κατασκευή παπουτσιών. Το όνομά του προήλθε από τη γαλλική φράση “gants des suede” που σημαίνει σουηδικά γάντια, μάλλον γιατί οι κάτοικοι της Σουηδίας χρησιμοποιούσαν για τα γάντια τους αυτόν τον τύπο δέρματος. Στην ουσία, το suede είναι ανεστραμμένο Genuine Leather, δηλαδή αυτό που φαίνεται είναι η στοιβάδα του δέρματος που βρίσκεται ακριβώς πριν από τη σάρκα του ζώου. Παρά τη φημολογούμενη ευαισθησία του, το suede είναι εξαιρετικά ανθεκτικό, και πλέον, κατόπιν ειδικής μεταχείρισης, ακόμη και αδιάβροχο. Στην αγορά κυκλοφορούν suede από μόσχο, από χοίρο και από αρνί.

Τέλος, υπάρχουν και κάποια εξωτικά δέρματα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή υποδημάτων, όπως αυτό της στρουθοκαμήλου και ορισμένων σαυρών -το δέρμα των οποίων ομοιάζει με αυτό των κροκοδείλων- αλλά σπάνια θα τα βρει κάποιος στην αγορά και ο γράφων δηλώνει την πλήρη άγνοιά του για το συγκεκριμένο θέμα.

Όταν κάποιος αποφασίσει να επενδύσει ένα σεβαστό ποσό για την απόκτηση ενός ζευγαριού ποιοτικών υποδημάτων, το πρώτο που θα πρέπει να κάνει είναι έρευνα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν εταιρείες στο εξωτερικό, οι οποίες προσφέρουν υψηλής ποιότητας παπούτσια με τιμές που ξεκινούν από τα 250 ευρώ. Ενδεικτικά, θα αναφέρω την ισπανική Meermin και την αμερικανική Acemarks. Στις ίδιες όμως τιμές μπορείτε να φτιάξετε χειροποίητα υποδήματα στην Ελλάδα. H επιλογή είναι δική σας.