Καμπαρτίνα, μια ιστορία από τα χαρακώματα Δημοσιεύτηκε σε: Ενδύματα
Η κλασική ανδρική ένδυση και η στρατιωτική ιστορία έχουν ιδιαιτέρως στενή σχέση. Πόλεμος πατήρ πάντων, όπως έλεγε και ο Ηράκλειτος, ο οποίος επιβεβαιώνεται και ενδυματολογικά στη μορφή της ενίοτε ύποπτης, μερικές φορές κατασκοπευτικής, αλλά πάντα γοητευτικής καμπαρτίνας.
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, πάλι μόνο στην Ελλάδα ονομάζουμε τις καμπαρτίνες… καμπαρτίνες. Στα αγγλικά ο όρος είναι trench coat ο οποίος μεταφράζεται σε πανωφόρι των χαρακωμάτων. Καμπαρτίνα (gabardine αγγλιστί) είναι το ύφασμα το οποίο δημιούργησε ο Βρετανός ράφτης Thomas Burberry το 1879 ως απάντηση στα βαριά υφάσματα με τα οποία φτιάχνονταν τα αδιάβροχα πανωφόρια μέχρι τότε.
Το πρώτο αδιάβροχο πανωφόρι δημιουργήθηκε από τον Σκώτο επιχειρηματία Charles Macintosh, ο οποίος χρησιμοποίησε τη νάφθα (ένα υποπροϊόν της διύλισης του πετρελαίου) για να πλαστικοποιήσει το ύφασμα. Το αποτέλεσμα χάρισε τεράστια κέρδη στον επιχειρηματία αλλά τα πανωφόρια του, αν και λειτουργικά, μύριζαν άσχημα, ενώ κολλούσαν όταν έκανε ζέστη (όπως κολλάνε τα πλαστικά του αυτοκινήτου μια μέρα με καύσωνα) και ήταν σκληρά και άκαμπτα όταν έκανε κρύο. Όπως και να έχει, ακόμη και σήμερα οι Βρετανοί αποκαλούν μάκιντος τα αδιάβροχα.
Η πρώτη καμπαρτίνα με τη μορφή που ξέρουμε σήμερα δημιουργήθηκε το 1851 από τον Άγγλο John Emary (ο βροχερός καιρός της γηραιάς Αλβιώνας σίγουρα έπαιξε τον ρόλο του). Το όνομα αυτού του αδιάβροχου πανωφοριού ήταν Aquascutum, εκ των λατινικών λέξεων aqua (νερό) και scutum (ασπίδα). Η Aquascutum σύντομα άρχισε να προμηθεύει αδιάβροχα τον Βρετανικό στρατό κάνοντας την επίσημη πρεμιέρα της στα θέατρα των επιχειρήσεων κατά τον πόλεμο της Κριμαίας το 1853 (στον εν λόγω πόλεμο συμμετείχαν και περίπου 1.000 Έλληνες εθελοντές στο πλευρό των Ρώσων). Η Aquascutum εξακολουθεί να παράγει υψηλής ποιότητας αδιάβροχα πανωφόρια σε τιμές εξαιρετικά πιο προσιτές από αυτές του μεγάλου ανταγωνιστή της που ακολουθεί…
Την ίδια περίπου περίοδο, και συγκεκριμένα το 1856, ένας άλλος Άγγλος, ο 21χρονος Thomas Burberry ξεκινούσε την επαγγελματική του σταδιοδρομία με ένα μικρό κατάστημα ενδυμάτων στην πόλη Basingstoke. Εμπνευσμένος από τα ρούχα των αγροτών και των κτηνοτρόφων, τα οποία διακρίνονταν για την αντοχή τους στα καιρικά φαινόμενα, και σε αντίθεση με την Aquascutum, η οποία χρησιμοποιούσε μάλλινα υφάσματα, ο Burberry πειραματίστηκε με βαμβακερά υφάσματα και συγκεκριμένα με υψηλής ποιότητας αιγυπτιακό βαμβάκι με μακριά ίνα, το οποίο έχει αδιάβροχες ιδιότητες τόσο πριν όσο και μετά την ύφανση. Αυτό το βαμβακερό ύφασμα το ονόμασε gabardine, και έκτοτε η καμπαρτίνα -κακώς μεν, αλλά!- είναι συνυφασμένη με αυτό το αδιάβροχο πανωφόρι αλλά και τον οίκο Burberry.
Έκτοτε, τα αδιάβροχα πανωφόρια των Aquascutum και Burberry προστάτευσαν εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μάλιστα, το 1920 η βρετανική κυβέρνηση βρέθηκε με αποθήκες γεμάτες αδιάθετες καμπαρτίνες, τις οποίες και διένειμε στους πολίτες, οι οποίοι με χαρά χρησιμοποιούσαν αυτό το αδιάβροχο, άνετο και ανθεκτικό πανωφόρι στην καθημερινή τους ζωή υπό το μόνιμο βρετανικό ψιλόβροχο.
Η καμπαρτίνα δεν έχει μόνο στρατιωτική ιστορία. Έχει και κινηματογραφική. Φορεμένη από τον Χάμφρι Μπόγκαρτ σε ταινίες όπως η Καζαμπλάνκα και το Γεράκι της Μάλτας, πέρασε στον αστερισμό των θρύλων και στις ιματιοθήκες εκατομμυρίων ανδρών. Η μεγάλη οθόνη τη λάτρεψε και ακόμη τη λατρεύει.
Εν κατακλείδι, η καμπαρτίνα είναι ένα από τα πιο κλασικά κομμάτια της ανδρικής ένδυσης με ιστορία άνω των 150 ετών. Για το κλίμα της Ελλάδας είναι ιδανική και μπορεί να καλύψει σχεδόν κάθε ανάγκη καθ’ όλη τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, ειδικά αν έχει αφαιρούμενη επένδυση, χαρακτηριστικό που φέρουν οι καμπαρτίνες υψηλής ποιότητας.
Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά, τα διαφορετικά είδη αλλά και τις ιδιαίτερα… τσιμπημένες τιμές, το Μονόπετο θα επανέλθει στο ζήτημα με ξεχωριστό κείμενο.
2 Comments
Άγγελος Φρεν 15 Φεβρουαρίου, 2023 - 18:10
Αισθάνομαι την ανάγκη να σάς ευχαριστήσω για τις τόσο ενδιαφέρουσες και ακριβείς πληροφορίες που μας δίνετε σε σχέση πάντα με την σωστή και κομψή συγχρόνως ένδυση.
Gath 17 Φεβρουαρίου, 2023 - 11:18 – In reply to: Άγγελος Φρεν
Σας ευχαριστούμε πολύ για τα καλά σας λόγια 🙂