Με καταγωγή χαμένη στο βάθος των αιώνων, το πουκάμισο είναι συνυφασμένο με την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Το αρχαιότερο διατηρημένο έχει ηλικία 3.000 ετών, ανακαλύφθηκε σε νεκρόπολη της Αιγύπτου και είναι λινό. Η βασική του μορφή έχει παραμείνει ουσιαστικά αναλλοίωτη με μόνη προσθήκη τα κουμπιά. Αυτά, προστέθηκαν σε όλο το μήκος του πουκάμισου το 1871 από τη Brown, Davis & Co. Εκεί που το πουκάμισο έχει περάσει από 1.000 κύματα είναι στον γιακά.
Το υπο-κάμισο λοιπόν, είναι ένα βαμβακερό ή λινό ένδυμα που φοριέται κάτω από την καμίσα/καμίσιον, ήτοι κάτω από τα υπόλοιπα ρούχα. Είναι ένα εσώρουχο δηλαδή. Τουλάχιστον ήταν μέχρι μερικές δεκαετίες πριν. Δεν ήταν φτιαγμένο για να φαίνεται. Ήταν μάλιστα ανεπίτρεπτο για τους ευγενείς και αργότερα για τους αστούς να φαίνεται το πουκάμισο. Μόνο ο γιακάς και οι μανσέτες έπρεπε να διακρίνονται. Για τους φτωχούς αγρότες και κτηνοτρόφους, φυσικά, αυτοί οι περιορισμοί δεν ίσχυαν.
Ο γιακάς
Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται, γι' αυτό θα ασχοληθούμε μόνο με όσους υπάρχουν σήμερα. Η μέχρι στιγμής έρευνα του συγγραφέα έχει φτάσει σε αδιέξοδο σχετικά με τις ονομασίες των γιακάδων που είναι διαθέσιμοι στις μέρες μας. Φαίνεται πως σχεδόν ο κάθε κατασκευαστής επιλέγει διαφορετικό όρο για να περιγράψει τον ίδιο γιακά. Τον πιο απλό γιακά που υπάρχει, χωρίς κουμπάκια, με μέτριο άνοιγμα, ο ένας τον αποκαλεί Rex ο άλλος City και ο τρίτος Como.
Γι' αυτό λοιπόν το Μονόπετο θα ακολουθήσει την... παράδοση και θα εισαγάγει τους δικούς του όρους σχετικά με τον γιακά του κλασικού ανδρικού υποκαμίσου.
Ο πιο σπορ γιακάς που κυκλοφορεί κατάγεται από το polo, το άθλημα των Βρετανών ευγενών. Η ταχύτητα που αναπτύσσουν τα άλογα όταν καλπάζουν έκανε τους γιακάδες να σηκώνονται και ενίοτε να «χαστουκίζουν» τον αναβάτη. Εάν οδηγείτε μοτοσυκλέτα ενδεχομένως να έχετε βιώσει από πρώτο χέρι τα ενοχλητικά αυτά χαστούκια. Έτσι, κάποιος αποφάσισε να αφαιρέσει τις μπανέλες (στις μέρες μας είναι πλαστικές και βρίσκονται συνήθως ενσωματωμένες στις άκρες του γιακά) και να προσθέσει δύο κουμπιά τα οποία κρατούν τον γιακά σταθερό.
Το button down πουκάμισο, αν και μπορεί να φορεθεί με γραβάτα (με διακριτικό κόμπο, ίσως έναν four-in-hand), είναι ο ορισμός του κάζουαλ πουκάμισου. Προτιμήστε να μην το συνδυάσετε με κουστούμι αλλά με ένα σπορ σακάκι ή απλά μόνο του χωρίς γραβάτα. Δείχνει πολύ ωραίο κάτω από ένα λεπτό πουλόβερ με άνοιγμα V. Καθώς είναι σπορ, του πάνε τα καρό, οι έντονες ρίγες και άλλα σχέδια που δεν αρμόζουν σε πιο επίσημα πουκάμισα, τα οποία είναι κατά βάση μονόχρωμα.
Πιο κομψή παραλλαγή του button down είναι ο γιακάς με κρυφά κουμπιά. Διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά και το dress code του κλασικού button down χωρίς να φαίνονται τα δύο κουμπάκια που κρατάνε κάτω τον γιακά. Τα κουμπάκια υπάρχουν μεν, αλλά κουμπώνουν σε ένα έξτρα κομμάτι ύφασμα στρατηγικά τοποθετημένο στις μύτες του γιακά.
Αν στο πουκάμισο με button down γιακά η γραβάτα είναι εκ του περιττού, στο κλασικό πουκάμισο με σκληρό γιακά η γραβάτα είναι ο καθοριστικός παράγων. Συγκεκριμένα, ο γιακάς καθορίζει τον κόμπο. Σε ένα πουκάμισο με μεγάλο άνοιγμα ταιριάζει ένας κόμπος συμμετρικός και με όγκο όπως ο full windsor. Σε ένα με μικρό άνοιγμα ταιριάζει ένας κόμπος πιο μικρός και διακριτικός. Τα πουκάμισα με σκληρούς γιακάδες αν και φοριούνται μόνα τους, είναι γεννημένα για να βρίσκονται κάτω από σακάκια φορεμένα με γραβάτα. Για τη σκληρότητα τους την ευθύνη φέρει η εσωτερική ενίσχυση (φορτσέτα) και η μπανέλα, αυτό το μικρό στοιχείο (συνήθως πλαστικό) που βρίσκεται στις μύτες του γιακά και τον κρατά πάντα σταθερό. Στα περισσότερα πουκάμισα η μπανέλα είναι ενσωματωμένη, ενώ στα ακριβότερα και καλύτερης ποιότητας είναι αποσπώμενη και καλό είναι να αφαιρείται όταν το πουκάμισο πλένεται και σιδερώνεται.
Αν και τα ανοίγματα διαφέρουν ανάλογα τον υποκαμισοποιό, μπορούμε να πούμε πως υπάρχουν ουσιαστικά τρία μεγέθη. Το κλασικό, το ανοιχτό και το υπερ-ανοιχτό άνοιγμα. Το τελευταίο κερδίζει σε δημοφιλία τα τελευταία χρόνια, αλλά κακοποιείται συνεχώς φορεμένο είτε ανοιχτό χωρίς γραβάτα, όπου ο γιακάς ουσιαστικά εξαφανίζεται στους ώμους, είτε φορεμένο με λάθος κόμπο στη γραβάτα.
Ένα λευκό πουκάμισο, χωρίς τσέπη, με κλασικό γιακά και απλές μανσέτες είναι ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε αντρικής γκαρνταρόμπας.
Ο γιακάς για ένδυμα black tie, μετά από τον Δούκα του Ουίνδσορ, είναι ο κλασικός σκληρός γιακάς. Βέβαια το πουκάμισο για να μπορεί να φορεθεί σε black tie θα πρέπει να έχει πιέτες και είτε διακοσμητικά κουμπιά είτε κρυφό κούμπωμα (δηλαδή να έχει μια έξτρα λωρίδα ύφασμα που κρύβει τα κουμπιά). Στην αγορά υπάρχουν πουκάμισα με γιακά «σμόκιν» ή «κασέ», που αν και είναι αποκλειστικά για white tie εμφανίσεις μπορούν να φορεθούν με black tie αν υπάρχει η ανάλογη... αυτοπεποίθηση. Προσοχή, δεν φοριούνται με γραβάτα αλλά μόνο με παπιγιόν, και καθώς το κολάρο είναι ακάλυπτο, εάν το παπιγιόν σας είναι προδεμένο θα φαίνεται το κλιπ, και αυτό δεν επιτρέπεται.
Εκτός από τον γιακά, το έτερο εμφανές στοιχείο του πουκάμισου είναι οι μανσέτες. Εδώ τα πράγματα είναι απλά. Υπάρχουν, ουσιαστικά, δύο τύποι: οι απλές με κουμπιά και οι διπλές για μανικετόκουμπα. Προφανώς, οι τελευταίες θεωρούνται πιο επίσημες, αν και την επισημότητα την υποδηλώνει το πουκάμισο και όχι τόσο η μανσέτα του. Φυσικά, όταν μιλάμε για black tie, οι διπλές μανσέτες θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ.
Πρόκειται για την περιοχή πάνω στην οποία βρίσκονται οι κουμπότρυπες του πουκάμισου. Υπάρχει η απλή πατιλέτα, η οποία θεωρείται πιο επίσημη, και η εξωτερική, στην οποία διακρίνεται η ραφή και θεωρείται πιο σπορ. Μια πιο σπάνια είναι η κρυφή, για την οποία μιλήσαμε παραπάνω στο black tie πουκάμισο.
Πάνω, σκούρο γκρι πουκάμισο με εξωτερική πατιλέτα. Κάτω, μαύρο πουκάμισο με κρυφή πατιλέτα
Λευκά, διαφανή ή στο χρώμα του πουκάμισου, τις περισσότερες φορές είναι πλαστικά. Σε εξαιρετικής ποιότητας πουκάμισα τα κουμπιά είναι φιλντισένια (mother of pearl). Ειδική μνεία αξίζει να γίνει στα διακοσμητικά κουμπιά για πουκάμισα black tie, τα οποία μπορούν να είναι από ημιπολύτιμες πέτρες μέχρι και από διαμάντια τεράστιας αξίας. Εξαιρετικά σπάνια, ειδικά στη χώρα μας.
Οι αγγλόφωνοι χρησιμοποιούν τον όρο dress-shirt για να υποδηλώσουν το επίσημο πουκάμισο, αυτό που φοριέται με κουστούμι ή σακάκι μέσα από το παντελόνι. Το επίσημο λοιπόν πουκάμισο είναι φτιαγμένο με το μπροστά και το πίσω μέρος να είναι κατά πολύ μακρύτερα από το πλαϊνό. Αυτό γίνεται ώστε να διατηρείται το πουκάμισο μέσα στο παντελόνι ευκολότερα, χαρίζοντας μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων. Το επίσημο πουκάμισο είθισται να μη φοριέται έξω από το παντελόνι. Αν θέλετε να το φορέσετε έξω από το παντελόνι επιλέξτε ένα πουκάμισο ίσιο στο κάτω μέρος το οποίο να είναι σχετικά κοντό και να αφήνει ακάλυπτο τον καβάλο του παντελονιού.
Στον αντίποδα του επίσημου πουκάμισου βρίσκεται το κοντομάνικο. Ιδανικό για το καλοκαίρι, φορεμένο έξω από το παντελόνι και χωρίς γραβάτα, είναι ιδιαιτέρως αγαπητό στη χώρα μας εξαιτίας των κλιματικών συνθηκών. Υπάρχουν φανατικοί εχθροί και φίλοι του κοντομάνικου. Πολλοί είναι αυτοί που το χαρακτηρίζουν ακαλαίσθητο και προτιμούν ακόμη και με υψηλές θερμοκρασίες να φορούν τα κλασικά τους πουκάμισα με τα μανίκια διπλωμένα στο ύψος του αγκώνα. Άλλοι πάλι, ο συγγραφέας του εν λόγω πονήματος μεταξύ τους, αγαπούν την ανεμελιά και τη δροσιά που προσφέρουν κατά τους αποπνικτικούς θερινούς μήνες στο κλεινόν άστυ. Ό,τι πουκάμισο και να σας αρέσει, η επιλογή είναι δική σας...
Διαδώστε!