Γκρι κοστούμι, λευκό πουκάμισο, σκούρα γραβάτα. Ίδια ακριβώς στοιχεία σε εντελώς διαφορετικές χρονικές περιόδους
Γκρι κοστούμι, λευκό πουκάμισο, σκούρα γραβάτα. Ίδια ακριβώς στοιχεία σε εντελώς διαφορετικές χρονικές περιόδους
Αναμφίβολα, πρόκειται για μια μεγάλη παράλειψη του Μονόπετου! Έχουμε γράψει χιλιάδες λέξεις υμνώντας το κλασικό στιλ, αναλύοντας τα στοιχεία του και απαριθμώντας τα αξεσουάρ του, όμως ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχουμε δώσει τον ορισμό του. Απαράδεκτο για μια εξειδικευμένη ιστοσελίδα που σέβεται τον εαυτό της και έναν γραφιά που έχει ως πρότυπό του τον Αριστοτέλη, τον πατέρα των ορισμών. Με τις παρακάτω λέξεις θα αποπειραθούμε να παραθέσουμε τα στοιχεία που ορίζουν αυτό που σήμερα αποκαλούμε κλασική ανδρική ένδυση.
Σύμφωνα με την ελληνική έκδοση της Wikipedia: «Το επίθετο “κλασικός” προέρχεται από τη λατινική λέξη classicus, σηματοδοτεί δηλαδή κάτι εξαιρετικό». Σύμφωνα με την αγγλική έκδοση, ο όρος «κλασικό» χρησιμοποιείται για να περιγράψει «κάτι που δεν χάνει την αξία του στο πέρασμα του χρόνου, κάτι διαχρονικό της υψηλότερης ποιότητας». Φυσικά, το επίθετο «κλασικός» το συναντάμε περισσότερο στις καλές τέχνες. Κλασικοί συγγραφείς θεωρούνται, από την αρχαιότητα, οι σπουδαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι φιλόσοφοι και δραματουργοί, ενώ από πιο σύγχρονες εποχές, λογοτέχνες όπως ο Fyodor Dostoevsky, o Leo Tolstoy και ο Aleksandr Pushkin. Επίσης, με τον όρο κλασική μουσική αναφερόμαστε σε μια μικρή σχετικά χρονική περίοδο (περίπου από το 1750 έως το 1820), κατά την οποία μεγαλούργησαν οι Haydn, Mozart και Beethoven.
Θα μπορούσαμε να επεκταθούμε, αναφέροντας και πιο επίκαιρα παραδείγματα, όπως το classic rock ή τα κλασικά αυτοκίνητα, αλλά είναι εκ του περιττού. Το νόημα παραμένει: το κλασικό είναι το διαχρονικό, το ποιοτικό, αυτό που δεν χάνει την αξία του στο πέρασμα του χρόνου. Ας δούμε τώρα πώς εφαρμόζονται αυτά τα χαρακτηριστικά στην ένδυση και δη στην αντρική.
Νεαρός συνοδεύει κυρία σε περίπατο, κάπου στα 1930. Τα στοιχεία που συνθέτουν την εμφάνισή του δεν έχουν αλλάξει μέχρι σήμερα, για τους οπαδούς του κλασικού στιλ τουλάχιστον
Πρώτα απ’ όλα είναι ο συνδυασμός. Δηλαδή, τα στοιχεία που συνθέτουν την εμφάνισή μας. Η κλασική ανδρική εμφάνιση αποτελείται από: δερμάτινα υποδήματα, παντελόνι, πουκάμισο, ενίοτε γιλέκο, σακάκι και (προαιρετικά στις ημέρες μας) λαιμοδέτη. Γι’ αυτόν τον λιτό συνδυασμό έχουμε να ευχαριστήσουμε τους γάλλους επαναστάτες του 1789, οι οποίοι απέρριψαν τα χρυσοποίκιλτα και φανταχτερά ενδύματα των αριστοκρατών και ενέπνευσαν (ή ανάγκασαν, δεν θα μάθουμε ποτέ) τον βρετανό αριστοκράτη George "Beau" Brummel (1778-1840) να δημιουργήσει ένα νέο, ανεπιτήδευτο στιλ αντρικής ένδυσης, το οποίο είχε ως προτεραιότητα τη σωστή εφαρμογή, την απλότητα, τη λειτουργικότητα και τη διακριτική κομψότητα.
Δεύτερο στοιχείο είναι η ιστορικότητα των συγκεκριμένων στοιχείων. Ο πρόγονος του κοστουμιού, όπως το ξέρουμε σήμερα, γεννήθηκε γύρω στα 1850, όπως μπορείτε να διαβάσετε και στο κείμενό μας για την εξέλιξη του κοστουμιού. Αυτό σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος τύπος ένδυσης έχει ήδη συμπληρώσει 170 συναπτά έτη παρουσίας πάνω στον μικρό γαλαζοπράσινο πλανήτη μας.
Τρίτο στοιχείο είναι η ποιότητα. Η κλασική ανδρική ένδυση, καθώς γεννήθηκε σε μια εποχή κατά την οποία δεν είχε εφευρεθεί ακόμη το πλαστικό και τα παράγωγά του (βλέπε πολυεστέρας), έμαθε να βασίζεται στα φυσικά υλικά. Μαλλί, βαμβάκι, λινό και δέρμα είναι τα θεμέλιά της, με το μετάξι να ακολουθεί, περισσότερο στα αξεσουάρ. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα σακάκια που υπάρχουν σήμερα στο εμπόριο είναι ολόμαλλα. Τουναντίον, στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι φτιαγμένα από πολυεστερικά υφάσματα. Ωστόσο, για τα ποιοτικά σακάκια, τα φυσικά υλικά είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.
Ο βρετανός σχεδιαστής γυναικείας μόδας Sir Hardy Amies
Ένα ακόμη στοιχείο που ορίζει την κλασική ανδρική ένδυση είναι οι αναλογίες. Το κλασικό υπακούει στο επίσης κλασικό «μέτρον άριστον». Ο βρετανός σχεδιαστής γυναικείας μόδας Sir Hardy Amies είχε πει: «Νομίζω ότι θα πρέπει να βρεθεί μια άλλη λέξη από “σχεδιαστής”, για όσους σχεδιάζουν αντρικά κοστούμια. Δεν μπορεί κάποιος να σχεδιάσει ή να επανασχεδιάσει ένα ένδυμα του οποίου το βασικό σχήμα έχει καθοριστεί από την ιστορία. Αν δεν ακολουθήσεις τις παραδόσεις σχεδιασμού ενός κοστουμιού που έχουμε κληρονομήσει από το παρελθόν, τότε δεν σχεδιάζεις ένα κοστούμι. Ο σχεδιαστής μπορεί μόνο να αλλάξει τις αναλογίες. Να κάνει το σακάκι λίγο πιο κοντό ή πιο μακρύ, να κάνει πιο μεγάλους τους ώμους, να αλλάξει θέση στα κουμπιά. Επίσης, μπορεί να προτείνει σ’ έναν πελάτη ν’ αποκτήσει ένα σταυρωτό ή ένα μονόπετο σακάκι. Όμως δεν μπορεί να σχεδιάσει ένα κοστούμι. Μόνο να προτείνει κάποιες αλλαγές σ’ ένα κοστούμι, το οποίο ήδη υπάρχει». Και αυτό είναι το μόνο που έχει αλλάξει η μόδα στο κοστούμι εδώ και πάνω από 150 χρόνια: τις αναλογίες. Γι’ αυτό και οι πιο κλασικές είναι αυτές που ακολουθούν το μέτρο, δηλαδή τα πέτα στο σακάκι να μην είναι πολύ στενά, αλλά να μην είναι και πολύ φαρδιά. Το παντελόνι να μην είναι «κολλητό», αλλά να μην είναι και εξαιρετικά φαρδύ. Το σακάκι να μην είναι στενό, αλλά ούτε και να «κολυμπάς» μέσα του, να εφαρμόζει όπως πρέπει να εφαρμόζει στο σώμα σου και όχι στο σώμα κάποιου άλλου. Ακριβώς γι’ αυτές τις αναλογίες η δεκαετία του 1930 θεωρείται και η «χρυσή εποχή της κλασικής ανδρικής ένδυσης».
Πέμπτο και σημαντικότερο στοιχείο είναι η διαχρονικότητα. Το κλασικό δεν εξαρτάται, μήτε παρασέρνεται από τις εκάστοτε μόδες. Ίσως, γιατί το ίδιο ποτέ δεν υπήρξε μόδα, αλλά πάντοτε κανόνας. Στα 1900 δεν υπήρχαν σχεδιαστές και επιδείξεις χειμερινών ή καλοκαιρινών collection. Απλώς, αυτά τα ρούχα φορούσαν τότε όλοι οι άντρες. Φυσικά, όπως και σήμερα, υπήρχαν χαώδεις οικονομικές διαφορές και σαφώς διαχωρισμένες τάξεις. Μόνο που τότε ήταν κυρίως η ποσότητα το στοιχείο διαφοροποίησης, παρά η μάρκα και ό,τι αυτή σημαίνει σήμερα. Ο φτωχός είχε ένα φθαρμένο από την καθημερινή χρήση σακάκι, ενώ ο πλούσιος 10 καθαρά και ατσαλάκωτα κοστούμια. Επίσης, τα ρούχα δεν είχαν ακόμη ιδεολογικοποιηθεί. Ο Λένιν κήρυττε τις αξίες του κομμουνισμού φορώντας το ίδιο ακριβώς κοστούμι που φορούσε ο τσάρος Νικόλαος Β’, αλλά αυτό είναι θέμα για ανάλυση σε επόμενο κείμενο.
Πρόταση του ναπολιτάνικου οίκου Attolini για την άνοιξη του 2019. Σύγχρονα υλικά αλλά κλασικός σχεδιασμός
Ας κλείσουμε αυτό το κείμενο μ’ ένα υποθετικό σενάριο: φανταστείτε έναν άντρα μ’ ένα ζευγάρι oxfords, ένα απλό γκρι κοστούμι, λευκό πουκάμισο και σκούρα γραβάτα (όπως στην πρώτη φωτογραφία του κειμένου ας πούμε). Τώρα τοποθετήστε τον σε μια χρονομηχανή, η οποία αμφισβητεί προκλητικά τους νόμους της φυσικής, ξεπερνά την ταχύτητα του φωτός και μπορεί να μεταφέρει τον ήρωά μας στο παρελθόν. Εφόσον μεταφερθεί σε έτος μετά το 1850, ουδείς θ’ αντιληφθεί κάτι το περίεργο. Ας του δώσουμε τώρα μια υπερδύναμη, αυτή της αθανασίας. Ας υποθέσουμε ότι την ίδια υπερδύναμη έχουν και τα ενδύματά του, τα οποία δεν φθείρονται ποτέ, άρα δεν έχει λόγο να τ’ αντικαταστήσει. Ο ήρωάς μας, αφού φτάσει ας πούμε στα 1900, φορώντας πάντα το κοστουμάκι του, θα μπορεί να βλέπει να περνούν από μπροστά του δεκάδες μόδες, από τις λεπτές γραβάτες του ‘60 και τα παντελόνια «καμπάνα» του ‘70 ως τα πολύχρωμα συνθετικά μπουφάν του '80 και τα φούτερ του 2010, χωρίς να χρειαστεί ν’ αλλάξει ούτε μια φορά. Και αυτό, κυρίες και κύριοι, είναι ο ορισμός του κλασικού.
Διαδώστε!