Γύρω από τον λαιμό μετάξι Δημοσιεύτηκε σε: Αξεσουάρ

Οι γραβάτες και τα μαντιλάκια είναι τα «παιχνίδια» ενός άντρα που αγαπά την κλασική ένδυση, τα στοιχεία που μπορούν να αποτυπώσουν πιο εκφραστικά τον ενδυματικό χαρακτήρα του. Η πληθώρα σχεδίων, χρωμάτων και υφών που διαθέτουν αυτά τα δύο αξεσουάρ αφήνουν ελεύθερο το πεδίο για έναν αέναο πολύχρωμο αυτοσχεδιασμό, πολλές φορές ενδεικτικό της ιδιοσυγκρασίας του ανδρός. Παραδείγματος χάρη, ο γράφων έχει μια καλώς νοούμενη εμμονή με τις πλεχτές γραβάτες. Πολύ πριν καν ξεκινήσω να ερευνώ και να γράφω για τα ζητήματα της κλασικής ανδρικής ένδυσης, οι πλεχτές γραβάτες μου ασκούσαν μια ακαταμάχητη έλξη. Η υφή τους, η ανεπιτήδευτη χαλαρότητά τους, το γεγονός ότι διαφέρουν σχηματικά από τις υπόλοιπες τις έκανε μοναδικές στα μάτια μου.

Άλλοι πάλι, θεωρούν οτιδήποτε άλλο πλην μιας εφτάδιπλης μεταξωτής γραβάτας περιττό, ενώ ορισμένοι δανδήδες επιλέγουν γραβάτες Madder με πολύχρωμα γεωμετρικά σχέδια, ώστε να εκφράσουν την πολυσχιδή και ευρηματική προσωπικότητά τους. Όλα αυτά όμως αποτελούν θέμα προσωπικού γούστου. Είναι τα στοιχεία που διαφοροποιούν διακριτικά μεν, αναμφίβολα δε την υποκειμενική αισθητική εκάστου κυρίου που αγαπά το κλασικό. Σ’ αυτό που όλοι συμφωνούν ωστόσο, είναι στο υλικό, και το υλικό είναι ένα: το μετάξι. Αν και από τη συλλογή κάθε καλοντυμένου κυρίου δε θα πρέπει να λείπουν κάποιες μάλλινες γραβάτες για τον χειμώνα και ορισμένες από λινό και βαμβάκι για το καλοκαίρι, το μετάξι είναι ο κυρίαρχος και των τεσσάρων εποχών. Γι’ αυτό, πριν αναλύσουμε τα είδη και τις υφάνσεις των μεταξένιων λαιμοδετών θα πρέπει ν’ αναφερθούμε, έστω και επιγραμματικά, σ’ αυτό το αρχαίο υλικό και την πλούσια ιστορία του.

Το αρχαίο σηρ

Η λέξη silk προέρχεται από την αρχαία αγγλική sioloc, που προέρχεται από την αρχαία ελληνική σηρ, που με τη σειρά της προήλθε από τη λέξη si της μανδαρικής διαλέκτου της Κίνας, της χώρας από όπου ξεκίνησαν όλα 4.500 χρόνια πριν. Ο μέγιστος φιλόσοφος και πατέρας της επιστήμης της βιολογίας, Αριστοτέλης, ανέφερε στο έργο του «Περί τα ζώα ιστορίαι» ότι οι γυναίκες της νήσου Κω γνώριζαν τα μυστικά της επεξεργασίας του μεταξιού. Επίσης, σύμφωνα τουλάχιστον με μια θεωρία, η Πελοπόννησος πήρε το όνομα Μοριάς από τις μουριές που καλλιεργούνταν εκεί για να φιλοξενούν τον μεταξοσκώληκα της μουριάς (Bombyx Mori επί το επιστημονικότερον).

Καθώς η διαδικασία της επεξεργασίας των κουκουλιών (αναπήγηση) με σκοπό να παραχθεί η ίνα είναι σύνθετη και εξειδικευμένη, θα περιοριστούμε στην εξής αναφορά: η ίνα είναι ζωική, αποτελούμενη κυρίως από πρωτεΐνες και το συνεχές μήκος της μπορεί να ξεπερνά τα 1.500- 2.000 μέτρα, αναλόγως της ποιότητας. Η μεταξωτή ίνα είναι ελαστική, μονωτική και εξαιρετικά ανθεκτική. Επίσης, έχει την ιδιότητα να ζωντανεύει τα χρώματα, γι’ αυτό και προτιμάται έναντι άλλων υφασμάτων για τις γραβάτες και τα μαντιλάκια, τα οποία είναι τα μοναδικά στοιχεία της κλασικής ανδρικής ένδυσης που επιτρέπουν στο χρώμα να κλέψει την παράσταση.

Αφού είδαμε την πρώτη ύλη, ας περάσουμε τώρα στη διαδικασία που δίνει στη μεταξωτή γραβάτα την υφή και τα ειδοποιά χαρακτηριστικά της, την ύφανση δηλαδή.

Jacquard

H ύφανση Jacquard έχει πάρει το όνομά της από τη μηχανή που εφηύρε ο Joseph Marie Jacquard το 1804. Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της είναι ότι λειτουργεί βάσει ενός συστήματος διάτρητων καρτών, το οποίο έπαιξε καίριο ρόλο στην εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Στην υφαντουργία, η συγκεκριμένη μηχανή επέτρεψε τη δημιουργία υφασμάτων με σχέδια ελαφρώς ανυψωμένα σε σχέση με το φόντο, δίνοντας την αίσθηση του ανάγλυφου.

Έτσι, οι γραβάτες Jacquard φέρουν σχέδια τα οποία έχουν υφανθεί, αντί να έχουν τυπωθεί στο μετάξι. Αυτό το χαρακτηριστικό χαρίζει βάθος και ιδιαίτερη υφή στη γραβάτα, στοιχεία τα οποία εκτιμά και αναζητά κάθε συνειδητοποιημένος δανδής.

Grenadine

Η ύφανση Grenadine προέρχεται από τη μηχανή gauze, η οποία εφευρέθηκε στην Αγγλία αλλά απογείωσε τις δυνατότητές της στην Ιταλία. Συγκεκριμένα, στην κωμόπολη του Como. Μπορεί η μικρή αυτή πόλη να έχει γίνει παγκοσμίως γνωστή για τη λίμνη της που προσελκύει τους λαμπερούς και διάσημους αστέρες του Χόλιγουντ, αλλά για τους sartorialists ήταν είναι και θα είναι η πόλη που γεννήθηκε η γραβάτα Grenadine. Βέβαια, οι Ιταλοί δε χρησιμοποιούν τον όρο Grenadine, αλλά λόγω της βρετανικής καταγωγής της μηχανής αποκαλούν τις υπέροχες αυτές γραβάτες “gara a giro inglese”.

Η διχτυωτή αραιή ύφανση της γραβάτας Grenadine χαρίζει κομψό και διακριτικό στιλ κάθε εποχή, ενώ κρίνεται ιδανική για το καλοκαίρι καθώς εξαιτίας της ύφανσής της επιτρέπει στον αέρα να τη διαπερνά, προσφέροντας δροσιά. Οι περισσότερες γραβάτες Grenadine είναι μονόχρωμες, αφού η πλέξη τους και μόνο αρκεί για να δώσει χαρακτήρα, αλλά κυκλοφορούν και μερικές με ρίγες. Μια σκούρα μπλε ή γκρι μεταξένια Grenadine, κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντα, δεν πρέπει να λείπει από τη συλλογή εκείνου που αγαπά τις γραβάτες.

Madder

Οι γραβάτες με μετάξι Madder ή Ancient Madder ξεχωρίζουν για τη θαμπή λάμψη τους και την ιδιαίτερη απαλή αίσθηση που έχουν στο άγγιγμα. Το όνομά τους προέρχεται από το φυτό Madder ή Rubia tinctorum -αν προτιμάτε. Από την αρχαιότητα, το φυτό αυτό χάριζε μια φυτική βαφή που έδινε χρώμα σε υφάσματα και δέρματα. Αν και αρχικά οι ρίζες του παρήγαγαν μόνο κόκκινο χρώμα, οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν επιτρέψει πλέον την παραγωγή κι άλλων χρωμάτων, όπως το μπλε, το βαθύ πράσινο, το σκούρο κίτρινο, το πορτοκαλί και το βιολετί. Για την παραγωγή μεταξένιου υφάσματος χρωματισμένου με Madder χρησιμοποιείται ακόμη ένα φυτό: η ακακία. Συγκεκριμένα, η φυτική κόλλα της.

Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα της γραβατοποιείας Κύδος: «Η διαδικασία δημιουργίας ενός μεταξωτού υφάσματος βαμμένου με τη φυτική βαφή Madder ξεκινά με την αφαίρεση της φυσικής οργανικής κόλλας του μεταξιού. Στη συνέχεια το μεταξωτό ύφασμα βάφεται με τη Madder βαφή. Η διαδικασία ολοκληρώνεται βυθίζοντας το ύφασμα σε ένα μείγμα, βασικό συστατικό του οποίου είναι η φυσική κόλλα Gum Arabic, προκειμένου να ενωθεί η βαφή με το μετάξι».

Τα σχέδια σε μια γραβάτα Madder είναι τυπωμένα, όχι υφαντά, έτσι η ποικιλία είναι απεριόριστη. Τα πολύχρωμα αυτά μικροσχέδια δίνουν τη δυνατότητα να συνδυαστούν με πολλά διαφορετικά μαντιλάκια αφού, για να επιτευχθεί η αρμονία, αρκεί να ταιριάζει ένα χρώμα από το πολύχρωμο μαντιλάκι με ένα μονάχα χρώμα από τα σχέδια της γραβάτας.

Οι γραβάτες Madder λόγω των απαλών χρωμάτων και της ανάλαφρης αίσθησης, είναι ιδανικές για άνοιξη, καλοκαίρι και αρκετό διάστημα από το συνήθως λαμπερό και ζεστό ελληνικό φθινόπωρο.

Shantung

Το μετάξι Shantung κατάγεται από την επαρχία Shandong της Κίνας. Γνωστό και ως “raw silk” αλλά και dupioni οφείλει τα χαρακτηριστικά του στην απειθαρχία που εμφανίζει η υφή του, καθώς διατηρεί αρκετή από την κόλλα που συγκρατεί τις ίνες του μεταξιού στο κουκούλι. Άγρια, ασύμμετρη και με μικρούς κόμπους, η υφή του Shantung σε συνδυασμό με τα ματ χρώματα, προσφέρει στις φτιαγμένες από «ωμό μετάξι» γραβάτες μια μοναδική αισθητική, ικανή να προκαλέσει ονειρώξεις στους άνδρες που αισθάνονται γυμνοί όταν δεν νιώθουν τον κόμπο της γραβάτας να σφίγγει απαλά τον λαιμό τους.

Το βάρος και η πυκνή ύφανση της γραβάτας Shantung περιορίζει τη χρήση της κατά το θέρος. Αντίθετα, οι ιδιότητες αυτές την κάνουν ιδανική για τις πιο κρύες ημέρες του φθινόπωρου και φυσικά του χειμώνα. Εξαιτίας της άγριας υφής της, συνδυάζεται εξαιρετικά με φανελένια κοστούμια και τουίντ ή κοτλέ σακάκια αλλά και με το τσαλακωμένο λινό.

Knit

Οι αγαπημένες πλεχτές γραβάτες του γράφοντα μπορούν φυσικά να είναι φτιαγμένες από μαλλί, κασμίρι, βαμβάκι, ακόμη και λινό, αλλά στο μετάξι αποκαλύπτουν το διακριτικό και εκλεπτυσμένο μεγαλείο τους. Παλαιότερα τις φορούσαν αποκλειστικά για casual περιστάσεις και ποτέ με κοστούμι, στις ημέρες μας όμως όποια γραβάτα κι αν επιλέξει κανείς είναι σίγουρα πιο επίσημα ντυμένος από τη συντριπτική πλειοψηφία του ανδρικού πληθυσμού. Όπως και να έχει, οι πλεχτές μεταξωτές γραβάτες διακρίνονται σε δύο τύπους: τις μαλακές και τις σκληρές. Οι μαλακές είναι πιο συνηθισμένες και μπορεί κάποιος να τις βρει εύκολα.

Οι σκληρές όμως είναι πιο σπάνιες και -φευ- πιο ακριβές. Φτιαγμένες από μετάξι επεξεργασμένο στις Άλπεις, οι σκληρές πλεχτές μεταξωτές γραβάτες φημίζονται για την «κραυγή του μεταξιού». Όταν τις τσιμπάς με τα ακροδάχτυλα μπορείς να ακούσεις ένα ελαφρύ τρίξιμο που προκαλείται από την τριβή των σκληρών ινών του μεταξιού, γι’ αυτό και θα τις συναντήσετε με την ονομασία cri de la soie. Προσωπικά, τις θεωρώ ιδανικές για όλες τις εποχές και τις περιστάσεις. Καθώς η πλέξη δεν αφήνει πολλά περιθώρια, οι περισσότερες είναι μονόχρωμες. Υπάρχουν και με ρίγες, οι οποίες όμως είναι παράλληλες και όχι διαγώνιες εξαιτίας αυτού του περιορισμού.

Αυτά είναι τα είδη των μεταξωτών γραβατών για κυρίους. Ο μυημένος της κλασικής ανδρικής ένδυσης ίσως μας ψέξει, καθώς δε μιλήσαμε για τα μετάξια Grosgrain και Barathea. Σκόπιμη η παράλειψη, καθώς τα δύο παραπάνω χρησιμοποιούνται κυρίως για τα παπιγιόν σε black και white tie. Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι γυαλιστερές satin γραβάτες θα πρέπει να αποφεύγονται κατά το παράδειγμα του διαβόλου με το λιβάνι. Οτιδήποτε γυαλίζει και τραβά την προσοχή γενικώς, θα πρέπει να λείπει από την γκαρνταρόμπα ενός κυρίου που θέλει να ξεχωρίζει για την προσωπικότητά του και ουχί για τα ενδύματά του. Δεν είναι τυχαίο ότι κανένα από τα παραπάνω μετάξια δε γυαλίζει. Το αντίθετο, όλα ξεχωρίζουν για τη ματ και διακριτική υφή τους. Επίσης, συνειδητά δεν αναφερθήκαμε στις τυπωμένες «θεματικές» γραβάτες. Ξέρετε, αυτές με χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων, μπάλες ποδοσφαίρου, ρακέτες του τένις και λοιπές χαζομάρες κατάλληλες μόνο για τραγουδιστές καψουροτράγουδων σε νυκτερινά κέντρα διασκέδασης, τον δεξιοτέχνη του κλαρίνου Γιώργο Μάγγα και τον θρυλικό «Ακάλυπτο».